اختیار خرید (Call option)

در بازارهای سنتی، حجم معاملات اختیار به نسبت بالاتر از چیزی است که ما امروز شاهد آن هستیم و انتظار داریم که چنین چیزی برای معاملات اختیار ارزهای دیجیتال هم اتفاق بیفتد. سرمایه گذاران سنتیِ بیشتر و بیشتری دارند به بازار وارد می‌شوند و آنها محصولاتی را که با آن آشنا هستند ترجیح می‌دهند.

"قرارداد اختیار" ابزاری هنرمند برای سرمایه گذاران

قراردادهای اختیار معامله یک بیمه ۲۴ ساعته در هفت روز هفته برای شما به ارمغان می آورد و این کاری است که از عهده سایر قراردادها بر نمی آید؛ به همین دلیل است که اشاره می شود اختیار معامله ها برای پوشش ریسک از معتبرترین ابزارها به شمار می روند و ابزاری هنرمند برای سرمایه گذاران هستند.

به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، در گذشته به حجم و رشد روز اختیار خرید (Call option) افزون مبادلات قراردادهای اختیار معامله و آتی و اولین مزیت آن اشاره شد. در اینجا سعی می­شود به طور خلاصه به سه مزیت دیگر قراردادهای اختیار معامله پرداخته شود.موقعیت هایی وجود دارند که در آنها خرید قراردادهای اختیار معامله ریسک بیشتری نسبت به اختیار خرید (Call option) مالکیت و خرید حقوق صاحبان سهام (یعنی همان سهام) دارند، ولی هم چنین زمان ها و مواردی هستند که اختیار معامله ها موجب کاهش ریسک میشوند. این مهم بستگی به نحوه کاربرد آنها دارد. قراردادهای اختیار معامله می توانند برای سرمایه گذاران ریسک کمتری در بر داشته باشد. زیرا نسبت به سهام، سرمایه گذار را در معرض تعهدات مالی کمتری قرار می دهد، هم چنین معامله اختیار معامله بخاطر قدرت نسبی آنها در مقابل مشکلاتی مثل کاهش ناگهانی روزانه قیمت سهام- که گاه بسیار مصیبت بارند- ریسک کمتری دارند.

اختیار معامله ها، ابزار بسیار قابل اعتمادی برای مصون سازی یا پوشش ریسک ( hedge ) به حساب می آیند و همین امر باعث شده که نسبت به سهام از ایمنی بیشتری برخوردار باشند. وقتی یک سرمایه گذار سهام با سفارش جلوگیری یا توقف زیان ( stop- loss order ) یعنی سفارشی که وقتی به اجرا در می آید که قیمت سهام مورد نظر به قیمت معین شده توسط مشتری یا سرمایه گذار برسد. این نوع سفارش به کارگزار برای حمایت از موقعیت های سرمایه گذاران بسیار متداول اند، چرا که جلوی زیان ناشی از زیر قیمت معین شده مزبور را می گیرد. ولی مشکل این نوع سفارش ها در ماهیت خود آنها نهفته است. سفارش مزبور وقتی به اجرا در می آید که سهام مورد نظر به آن قیمت از قبل معین شده یا زیر آن معامله شود.

برای مثال، فرض کنید شما یک سهم را به ۵۰ دلار می خرید. شما نمی خواهید زیانی بیشتر از ۱۰ درصد از این سرمایه گذاری را تقبل کنید. بنابراین یک ” سفارش توقف زیان ” برای ۴۵ دلار به کارگزار خود می دهید. این سفارش برای طول روز پاسخ می دهد اما ممکن است برای شب منجر به مشکلاتی شود. فرض کنید شما امروز این رویا را در سر می پرورانید که سهم خریداری شده به ۵۱ دلار نزدیک شده است اما صبح روز بعد وقتی بازار را رصد می کنید در می یابید که خبر ناگواری در مورد سهام شما به بازار رسیده و آن اینکه مدیرعامل آن شرکت گزارش های نادرستی از سود شرکت به مردم داده است. انتظار می رود سهم مزبور با سقوط آزاد خود به حدود ۲۰ دلار برسد. وقتی این رخ دهد، ۲۰ دلار اولین معامله زیر قیمت است که شما در سفارش توقف زیان خود یعنی ۴۵ دلار تبیین کرده بودید. وقتی معاملات آن سهم شروع می شود. شما آنرا به ۲۰ دلار خواهید فروخت و زیان چشمگیری را تجربه می کنید. لذا سفارش توقف زیان وقتی بیشترین نیاز را بدان داشتید در خدمت نبود.

اگر شما یک قرارداد اختیار فروش ( put option ) خریده بودید، مجبور نبودید چنین زیانی را تحمل کنید. برخلاف سفارش توقف ضرر، اختیار معامله ها وقتی بازار بسته است آنها تعطیل نیستند. قراردادهای اختیار معامله یک بیمه ۲۴ ساعته در هفت روز هفته برای شما به ارمغان می آورد و این کاری است که از عهده سفارش توقف زیان بر نمی آید. به همین دلیل است که اشاره شد اختیار معامله ها برای پوشش ریسک از معتبرترین ابزار به شمار می روند.

به علاوه بعنوان گزینه ای دیگر برای خرید سهام، شما می توانستید که از استراتژی گفته شده در بالا (جایگزینی سهام) استفاده کنید، یعنی بجای خرید سهام به خرید یک قرارداد اختیار معامله ( call option ) که در شرایط in-the- money ITM است، اقدام کنید.

اگر شما قرارداد اختیار خریدی به قیمت توافقی یا قیمت اعمال ۴۵ دلار خریده بودید؛ زیان شما فقط محدود به مبلغی می شد که برای خرید آن قرارداد پرداخته بودید. اگر شما، به فرض، ۶ دلار برای آن برگ اختیار خرید پرداخته بودید حداکثر زیان شما محدود به همین ۶ دلار می شد نه ۳۱ دلاری که بابت تملک آن سهم از دست دادید.

با همه این تفاسیر اثر بخشی ( Effectiveness ) سفارشات توقف ضرر و زیان را با سازوکاری که ب طور طبیعی و تمام وقت قراردادهای اختیار معامله برای محدود سازی ارائه می نمایند مقایسه کنید.

بازده بالقوه بالاتر

اگر شما پول خود را صرف یک سرمایه گذاری کنید و تقریباً همان مقدار سود عایدتان شود دیگر احتیاجی به ماشین حساب ندارید تا عدد و رقم به شما بدهد؛ شما درصد بازده بیشتری بدست آورده اید. برای مثال، سناریو مثال بالا را بکار ببرید و درصد بازده خرید آن سهام (که به ۵۰ دلار خریدید) و قرارداد اختیار معامله آن را (که به ۶ دلار خریدید) با یکدیگر مقایسه کنید. فرض کنید قرارداد اختیار معامله مزبور دلتای delta) ۸۰ ) دارد؛ یعنی قیمت آن اختیار معامله معادل ۸۰ درصد تغییرات قیمت آن سهم تغییر می کند. (درباره کاربرد و معنی حروف «یونانی» در اختیار معامله بعداً یادداشتی ارائه خواهم کرد). اگر آن سهم به اندازه ۵ دلار افزایش یابد موقعیت سهم شما یک بازده ۱۰۰ درصدی است. موقعیت شما در قبال اختیار معامله مزبور یک عایدی ۸۰ درصدی از نوسان آن سهم یعنی ۴ دلار است (چون دلتا ۸۰ بود). یعنی سود یا عایدی خالص ۴ دلاری از یک سرمایه گذاری ۶ دلاری بازده ۶۷ درصد را بدست می دهد و این خیلی بهتر از بازده ۱۰ درصدی ناشی از سرمایه گذاری یا خرید سهام است. البته؛ آنچه اهمیت به یادآوری دارد آن است که وقتی روند معامله ه ا بر وفق مراد شما پیش نمی رود، قراردادهای اختیار معامله به عنوان ابزاری بسیار قوی می تواند عمل کنند؛ چرا که این امکان وجود دارد که درصورت به کار نبردن اختیار معامله ها، شما ۱۰۰ درصد سرمایه گذاری خود را از دست بدهید.

گزینه های استراتژیک بیشتر

چهارمین مزیت عمده قراردادهای اختیار معامله آن است که گزینه اختیار خرید (Call option) های بیشتری برای سرمایه گذاری پیشنهاد می کند. اختیار معامله ها ابزاری بسیار انعطاف پذیرند. روش های بسیاری وجود دارند که از ترکیب اختیار معامله برای خلق مجدد سایر موقعیت ها می توان استفاده کرد. در بورس های معاملات مشتقه به آن ها ” موقعیت های ترکیبی ” می گویند.

وضعیت ها یا موقعیت های ترکیبی روش های گوناگونی را به سرمایه گذاران برای دستیابی به یک هدف مشخص سرمایه گذاری ارائه می دهند و این برای آنها بسیار مفید است. از آنجا که موقعیت های ترکیبی در گروه یا دسته سازوکارهای پیشرفته این قراردادها جا می گیرند قصد آن نیست تا به آن ها پرداخته شود فقط باید اشاره کرد که برای مثال وقتی سرمایه گذاران بازار سهام روند قیمت سهام را نزولی می بینند یعنی بازار به باور آن ها «خرس نشان» است به «فروش استقراضی» دست می زنند و آن سهام را از کارگزار خود قرض می گیرند تا بعداً آن را ارزان تر بخرند و قرض خود را ادا کنند. هزینه «ودیعه» ای که کارگزاران مطالبه می کنند گاهی کمر شکن است. تازه همه کارگزاران بورس سهام فروش استقراضی را ارائه نمی دهند. به هر حال وقتی بازار روند کاهشی به خود می گیرد، دست سرمایه گذاران سهام بسته می شود. به عبارتی دیگر دنیای آنها دنیایی سیاه و سفید است در صورتی که معاملات باید در دنیای رنگینی انجام شود تا در شرایط گوناگون بازار بتوانند در مقابل تقبل ریسک، پاداش سرمایه گذاران را بپردازند. حال تصور کنید که اگر سرمایه گذار در آن شرایط کاهشی قیمت سهام به خرید قرارداد اختیار فروش ( put ) اقدام می کرد – همانطور که در قبل اشاره شد- از این شرایط با خاطری آسوده سود می برد و این یکی از ابعاد ارزشمند و هنر معاملات اختیار معامله است.

همچنین بکارگیری اختیار معامله ها به سرمایه گذار این قدرت را می دهد که اگر بخواهد از بعد سوم یعنی عمق و ارتفاع بازار اختیار خرید (Call option) نه جهت گیری و سمت و سوی آن در معاملات خود بهره بگیرد. اختیار معامله ها به سرمایه گذاران نه تنها اجازه و امکان می دهد از نوسانات سهام یا دارایی پایه (نفت، طلا، ذرت… قراردادآتی) بهره گیرد؛ بلکه در زمان هایی که بازار با تلاطم های و نوسان پذیری همراه است به خوبی آن ایام عبور کنند. بهره گیری از ایام رکورد بازار مبین قدرت این ابزارهای مالی برای دستبابی به اهداف مالی هستند. در یک کلمه؛ تنها اختیار معامله ها میتوانند گزینه های استراتژیک مورد نیاز برای کسب سود را در تمامی شرایط بازارها، برای سرمایه گذاران مطلع از چگونگی کاربرد آنها فراهم آورند.

قراردادهای اختیار معامله (قسمت اول)

این روزها ابزار جدیدی به بازار سرمایه راه پیدا کرده است که می تواند ابزار مناسبی برای کسب سود و همچنین پوشش ریسک های احتمالی معاملاتی شما باشد. در برابر معاملات نقدی سهام و کالا، این روزها شما توانایی آن را دارید که اختیار خرید یا فروش سهم یا کالایی (در حال حاضر سکه بهار آزادی) را در بورس سهام و بورس کالا معامله کنید.

قراردادهای اختیار معامله (option): نوعی قرارداد است که براساس آن خریدار اختیار معامله این حق را پیدا می کند مقدار مشخصی از دارایی پایه را با مبلغ مشخص در زمان مشخصی در آینده از فروشنده اختیار معامله خریداری کند یا به وی بفروشد.

در این تعریف با چهار پارامتر اساسی زیر روبه رو می شویم که لازم است مفاهیم آنها را دقیقا متوجه شوید:

1- دارایی پایه: به کالا یا سهمی که قرارداد روی آن تعریف می شود، اطلاق می شود. این کالا می تواند یک خودرو، یک سهم خاص، سکه طلا یا هر کالای دیگری باشد.

2- قیمت اعمال: مبلغ مشخصی که خریدار و فروشنده روی آن توافق می کنند که در صورت اعمال حق خرید یا فروش توسط خریدار، معامله در آن قیمت مشخص انجام شود.

3- تاریخ سررسید: تاریخی که خریدار و فروشنده اختیار روی آن توافق کرده اند که تا آن تاریخ یا دقیقا در آن تاریخ، خریدار، حق خرید یا فروش را اعمال کند.

4- قیمت توافقی اختیار: قیمتی است که خریدار در قبال دریافت حق خرید یا فروش، به فروشنده پرداخت می کند.

با توجه به تعریف حق خرید یا فروش، دو نوع قرارداد اختیار معامله تعریف می شود.

قرارداد اختیار خرید(call option): در این قرارداد، خریدار در قبال پرداخت وجه مشخصی به فروشنده این حق را پیدا می کند که در آینده کالا یا سهمی را از فروشنده در قیمت مشخصی خریداری کند. فروشنده قرارداد اختیار خرید نیز در قبال دریافت وجه قرارداد متعهد می شود در صورتی که خریدار تمایل به استفاده از حق خود را داشت، کالا را به قیمت اعمال شده به وی بفروشد. دقت کنید که میزان قیمت توافقی اختیار که بین خریدار و فروشنده رد و بدل شده است، هیچ تاثیری در قیمت اعمال ندارد.

در معامله اختیار خرید، خریدار اختیار در صورتی که قیمت نقدی کالای مورد معامله در تاریخ اعمال، بیشتر از قیمت اعمال باشد، قطعا تمایل دارد از حق خود استفاده و کالا را با قیمت اعمال از فروشنده خریداری کند. در این حالت خریدار کالایی را با قیمت کمتری از بازار نقدی به دست آورده است یا با فروش آن در بازار نقدی می تواند کسب سود کند. در این حالت اختیار خرید (Call option) اصطلاحا می گوییم اختیار خرید «در سود» است.

در صورتی که قیمت نقدی کالا در زمان اعمال با قیمت اعمال برابر باشد، تفاوتی برای خریدار اختیار معامله ندارد که از حق خود استفاده و کالا را از فروشنده دریافت کند یا از بازار نقدی تهیه اختیار خرید (Call option) کند. در این حالت اصطلاحا می گوییم قرارداد اختیار خرید «بی تفاوت» است.

در حالت سوم نیز ممکن است قیمت نقدی کالا در زمان اعمال کمتر از قیمت اعمال باشد که مسلما خریدار اختیار معامله از حق خود استفاده نخواهد کرد و به جای تامین کالا از فروشنده قرارداد اختیار خرید، آن را از بازار نقدی با قیمت کمتر تهیه می کند. در این حالت اصطلاحا می گوییم قرارداد اختیار خرید «در ضرر» است.

در صورتی که از تاریخ اعمال بگذریم و خریدار تمایل به استفاده از حق خود نداشته باشد، این حق خود به خود باطل می شود.

برای ملموس شدن موضوع دو مثال ساده زیر را بیان می کنیم.

ابتدا از یک مثال قدیمی و ساده شروع می کنیم. بزرگ ترها حتما کوپن ارزاق را به یاد دارند. در این قرارداد که بین شهروندان و دولت بسته می شد، شهروندان اختیار خرید یک کالا، به طور مثال روغن نباتی را در قیمت و تاریخ مشخصی با قیمت صفر ریال از دولت خریداری می کردند. (در واقع هیچ مبلغی برای داشتن این اختیار خرید به دولت پرداخت نمی کردند.) حال در زمان سررسید کوپن در صورتی که قیمت کالا در بازار آزاد بیشتر از قیمت اعمال بود، قطعا شهروندان برای تهیه آن کالا از کوپن خود استفاده می کردند. اگر فرضا قیمت نقدی کالا در زمان سررسید کوپن کمتر یا برابر با قیمت اعمال بود، برای شهروندان تفاوتی نمی کرد از کوپن خود استفاده کنند یا نکنند و خود به خود تاریخ کوپن آنها منقضی و این حق اختیار خرید باطل می شد.

در یک مثال امروزی تر به خریدوفروش اختیار خرید سکه طلا می پردازیم. فرض اختیار خرید (Call option) کنید برای یک ماه آینده شما نیاز به 10سکه طلا دارید. در حال حاضر نیز مبلغ خرید این 10 سکه را ندارید. همچنین احساس می کنید که نوسانات قیمت طلا صعودی است و در یک ماه آینده با رشد قیمتی همراه است. فرض کنید قیمت یک سکه در حال حاضر یک میلیون تومان باشد و پیش بینی شما از بازار ماه آینده قیمت یک میلیون و صد هزار تومانی برای هر سکه باشد.

پس قراردادی را منعقد می کنید که به طور مثال با پرداخت 20هزار تومان برای هر سکه بتوانید سکه را در تاریخ معین یک ماه آینده به قیمت یک میلیون و 5هزار تومان خرید کنید. طرف مقابل شما نیز متعهد می شود در قبال دریافت 20هزار تومان برای هرسکه در ماه آینده هر سکه را به شما یک میلیون و 50هزار تومان به فروش برساند. فارغ از آنکه قیمت سکه در بازار نقدی چقدر باشد.

در مثال فوق فرض کنیم که سکه در تاریخ اعمال همان مبلغ یک میلیون و 100هزار تومان باشد. شما برای خرید هر سکه تنها یک میلیون و 50 هزار تومان پرداخaت خواهید کرد و برای داشتن این حق نیز 20 هزار تومان هزینه کرده اید که در نهایت شما در واقع هر سکه را یک میلیون و 70 هزار تومان خریداری کرده اید، در حالی که در حال حاضر قیمت سکه در بازار آزاد مبلغ یک میلیون و 100هزار تومان است. در واقع شما به ازای هر سکه 30هزار تومان سود کرده اید. از طرفی فروشنده نیز مجبور شده سکه هایی را که می تواند در بازار نقدی به قیمت یک میلیون و 100هزار تومان به فروش برساند، متعهد است به شما یک میلیون و 50هزار تومان به فروش برساند و از این بابت 50هزار تومان ضرر کرده است.

قبلا وی بابت حق اختیار هر سکه مبلغ 20هزار تومان از شما دریافت کرده بود. بنابراین ضرر نهایی وی مبلغ 30هزار تومان بابت هر سکه خواهد بود. حال هرچه قیمت سکه بیشتر از یک میلیون و 100هزار تومان باشد شما سود بیشتری برده اید و فروشنده ضرر بیشتری کرده است.

حال فرض کنید قیمت سکه دقیقا در بازار نقدی یک میلیون و 50هزار تومان باشد. پس برای شما تفاوتی ندارد که از فروشنده سکه را تهیه کنید یا از بازار نقدی. در این حالت شما به اندازه هزینه ای که برای خرید صرف کرده بودید یعنی مبلغ 20هزار تومان برای هر سکه متضرر می شوید. فروشنده نیز دقیقا این مبلغ را سود کرده است.

حالت سومی نیز ممکن است که قیمت سکه در تاریخ مورد نظر شما کمتر از یک میلیون و 50هزار تومان باشد. شما قطعا سکه های مورد نیاز خود را از بازار تهیه می کنید، تنها با این تفاوت که قبلا برای هر سکه 20هزار تومان نیز اضافه تر هزینه کرده بودید که در واقع این مبلغ را متضرر شده اید. فروشنده اختیار خرید نیز دقیقا این مبلغ را سود کرده است.

در این مثال مشخص شد که در صورت تداوم افزایش قیمت ها شما سود بیشتری خواهید داشت و ضرر فروشنده بیشتر می شود. اما درصورت کاهش قیمت ضرر شما همان 20هزار تومان اولیه و سود فروشنده نیز محدود به همین مقدار خواهد بود. به بیانی دیگر، برای خریدار اختیار معامله خرید ریسک مقداری مشخص و سود مقداری نامحدود است و برای فروشنده اختیار خرید سود مقداری مشخص و ضرر نامحدود است.

توجه کنید که در هرمعامله اختیار خرید، دو طرف خریدار و فروشنده باید وجود داشته باشند که تحلیل آنها از قیمت آتی کالاها متفاوت با یکدیگر باشد تا شاهد بسته شدن یک قرارداد اختیار خرید باشیم.

در مثال فوق، طرف فروشنده اختیار خرید دقیقا تفکری مخالف با شما داشته و معتقد بوده که سکه در یک ماه آینده قیمت یک میلیون و 100هزارتومانی را نخواهد دید. بنابراین پذیرفته است که در قبال دریافت پولی که سود محدود وی است به شما حق خرید را اعطا کند.

راه‌اندازی معاملات اختیار فروش سکه طلا از چهارشنبه

مدیرعامل بورس کالای ایران گفت: از چهارشنبه این هفته ابزار قرارداد اختیار فروش سکه طلا راه‌اندازی می‌شود.

به گزارش شبکه خبری اقتصاد و بانک ایران (ایبِنا) حامد سلطانی‌نژاد گفت: بورس کالای ایران 24 آذرماه نخستین بار در بازار سرمایه ابزار معاملات قراردادهای اختیار معامله (options) را بر روی سکه طلا فعال کرد که البته تنها قراردادهای اختیار خرید (call option) سکه طلا راه اندازی شد.

مدیرعامل بورس کالای ایران اظهارداشت: با وجود آنکه قرارداد اختیار خرید سکه تنها بر روی یک سررسید (دی ماه) و چهار نماد معاملاتی فعال است، اما با استقبال فعالان بازار، در 9 روز اول معاملاتی حدود 9 هزار قرارداد اختیار خرید سکه به ارزش بیش از 102 میلیارد ریال در بورس کالا منعقد شده است.

سلطانی نژاد افزود: با توجه به برگزاری دوره‌های آموزشی در بورس کالای ایران با حضور فعالان بازار، روند قابل قبول معاملات اختیار خرید سکه طلا و همچنین درخواست‌های مکرر فعالان بازار جهت راه اندازی معاملات اختیار فروش سکه طلا، بورس کالای ایران از روز چهارشنبه، معاملات اختیار خرید و فروش سکه طلا را برای سررسید اسفند امسال راه اندازی می‌کند.

مدیرعامل بورس کالای ایران گفت: راه اندازی اختیار فروش سکه طلا به تکمیل زنجیره‌ ابزارهای مالی موجود بر پایه سکه طلا و تنوع بخشیدن به سبد ابزارهای مالی در دسترس سرمایه گذاران و پرتفوی سرمایه گذاری صندوق‌های کالایی منجر می شود.

سلطانی نژاد در پایان با بیان اینکه قراداد اختیار فروش سکه نیز همانند قرارداد اختیار خرید با سبک اعمال اروپایی راه اندازی می‌‌شود، تصریح کرد: برنامه بعدی بورس کالای ایران در راستای توسعه بازار قرادادهای اختیار معامله، فراهم کردن امکان استفاده از سامانه برخط برای انجام این معاملات است.

اختیار خرید (Call option)

قرارداد اختیار معامله

به طور کلی می‌­توان حق اختیار معامله را به دو دسته تقسیم کرد؛ اختیار خرید (call option)، این حق و (نه الزام) را به دارنده آن می­‌دهد که دارایی موضوع قرارداد را با قیمت معین و در تاریخ مشخص، یا قبل از آن، بخرد. اختیار فروش (put option) به دارنده آن این حق را می­‌دهد که دارایی موضوع قرارداد را با قیمت معین و در تاریخ مشخصی و یا قبل از آن بفروشد. اختیار خرید و فروش هر کدام به آمریکایی و اروپایی تقسیم می­‌شوند. اختیارات آمریکایی تا سررسید قابلیت اعمال دارند در حالی که اختیارات اروپایی تنها در سررسید اعمال می­‌شوند. برگه اختیار معامله می­‌تواند به طور جداگانه مورد معامله قرار گیرد که در این حالت ارزش آن با توجه به قیمت دارایی پایه متغیر خواهد بود. همچنین اختیار معامله می­‌تواند غیر قابل معامله باشد و تنها اختیاری بر روی دارایی پایه است. در صورتی اختیار اعمال می­‌شود که دارنده اختیار دارنده دارایی پایه باشد. به این نوع اختیارات اختیار معامله تبعی (embedded options) گویند. در حال حاضر اختیار معامله فروش تبعی سهام در شرکت بورس ایران بفروش می­‌رسد. این اوراق بازار ثانوی نداشته و تنها در صورتی که سرمایه‌­گذار معادل میزان اختیار خریداری شده، سهام آن را داشته باشد، قابلیت اعمال پیدا می­‌کند.

بر اساس نظر کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، قراردادهای اختیار معامله (اختیار خرید و اختیار فروش) از سنخ تعهدات هستند به این بیان که فروشنده اختیار، متعهد می‌شود در صورت درخواست مشتری، کالا یا سهام معینی را به قیمت معین خرید یا فروش کند و در مقابل این تعهد از مشتری وجهی دریافت می‌کند که به آن قیمت اختیار معامله می‌گویند. به عبارت دیگر خریدار اختیار، با پرداخت مبلغی تعهد فرد دیگری مبنی بر انجام عمل حقوقی خرید یا فروش را خریداری می‌کند. بنابر این قرارداد اختیار معامله قرارداد مستقلی خواهد بود. ماهیت بازار ثانوی این اختیارات به این صورت است که بعد از تعهد فروشنده و دریافت وجه، مشتری حق اختیار خرید یا فروش پیدا می‌کند، مشتری می‌تواند در سررسید، این حق را اعمال کند یا از آن دست بردارد کما اینکه قبل از سررسید می‌تواند این حق را به دیگری بفروشد. در نتیجه معاملات بعدی اختیار معامله از سنخ خرید و فروش حق خواهد بود.

۱ میلیارد دلار قراردادهای اختیار معامله بیت کوین امروز منقضی می شوند

ارزش مفهومی قراردادهای اختیار معامله اختیار خرید (Call option) بیت کوین (آپشن – Option) که امروز تاریخ سررسیدشان است، به رکورد جدیدی رسیده و از ۱ میلیارد دلار عبور کرده است. سوال اصلی اینجاست که آیا این قراردادها می‌توانند بر قیمت بیت کوین تأثیرگذار باشند و اگر پاسخ بله است، این تأثیر چگونه خواهد بود؟

به گزارش کریپتوپوتیتو، پس از سقوط شدید قیمت بیت کوین در اواسط مارس (اواخر اسفند ۹۸)، حجم معاملات اختیار بیت کوین به‌خصوص در بنگاه های قانونی با کاهش مواجه بود. با این حال، طبق داده های شرکت Skew، همگام با رشد قیمت بیت کوین، دوباره شاهد افزایش شدید حجم معاملات اختیار هستیم.

طبق اعلام Skew، امروز، ۲۶ ژوئن (۶ تیر)، تاریخ سررسید قراردادهای اختیاری به ارزش ۱۱۴,۷۰۰ بیت کوین است. با توجه به قیمت بیت کوین که در زمان نگارش این گزارش زیر ۹,۲۰۰ دلار اختیار خرید (Call option) است، ارزش مفهومی قراردادهای اختیار بیت کوین به حدود ۱ میلیارد دلار می‌رسد. این رقم نسبت به رکوردها و سررسیدهای قبلی رقمی به شدت بالاتر است.

داده دیگری که بررسی آن خالی از لطف نیست، میزان قراردادهای باز خرید و فروش است. داده‌های Skew به‌خوبی نشان می‌دهد که چه صرافی هایی بیشترین حجم قراردادهای باز را میزبانی می‌کنند.

پلتفرم دریبیت (Deribit) از نظر حجم قراردادهای باز و منقضی‌شده، بزرگ ترین بازارِ اختیار معامله بیت کوین است. لوک استریجرس (Luuk Strijers)، یکی از مقامات این صرافی، در مصاحبه با کریپتوپوتیتو گفت:

در بازارهای سنتی، حجم معاملات اختیار به نسبت بالاتر از چیزی است که ما امروز شاهد آن هستیم و انتظار داریم که چنین چیزی برای معاملات اختیار ارزهای دیجیتال هم اتفاق بیفتد. سرمایه گذاران سنتیِ بیشتر و بیشتری دارند به بازار وارد می‌شوند و آنها محصولاتی را که با آن آشنا هستند ترجیح می‌دهند.

دو بنگاه اقتصادی قانونی، بورس کالای شیکاگو (CME) و لجرایکس (LedgerX)، سهمی قابل توجه از قراردادهای باز را به خود اختصاص داده‌اند. این در حالی است که بکت (Bakkt) برخلاف انتظارها آن طور اختیار خرید (Call option) که باید عمل نکرده است.

قرارداد اختیار معامله بیت کوین چیست؟

در صرافی هایی که از قراردادهای اختیار معامله پشتیبانی می‌کنند، معامله گران حرفه ای فعالیت دارند. معامله گران در این بازارها می‌توانند نسبت به پیش بینی خود از بازار، دو نوع قرارداد خریداری کنند:

• قرارداد اختیار خرید (Call Option)
• قرارداد اختیار فروش (Put Option)

دارنده قرارداد Call حق خرید ( نه الزام ) یک دارایی را در یک قیمت توافقی و از پیش تعیین شده دارد. هنگامی که معامله گران انتظار دارند قیمت یک دارایی افزایش یابد، قرارداد Call خریداری می‌کنند.

یک قرارداد Put، حق فروش (نه الزام) یک دارایی را در یک قیمت توافقی و از پیش تعیین شده به معامله گر می‌دهد. این قرارداد وقتی خریداری می‌شود که معامله گران انتظار سقوط قیمت دارایی را دارند.

هر قرارداد اختیار حداقل چهار مؤلفه دارد:

• اندازه (Size): اندازه سفارش که به دارایی اشاره دارد. مثلاً: یک بیت کوین یا یک دلار.
• تاریخ سررسید (Expiration Date): به تاریخی گفته می‌شود که پس از آن دیگر معامله گر نمی‌تواند قرارداد را اجرا کند و قرارداد منقضی می‌شود.
• قیمت توافقی (Strike Price): قیمت توافقی یا قیمت اِعمال به قیمتی می‌گوییم که در ابتدای قرارداد تعیین می‌شود و دارایی به آن قیمت فروخته یا خریداری خواهد شد (در صورتی که خریدار تصمیم بگیرد قرارداد را اجرا کند).
• قیمت قرارداد اختیار (Premium): قیمت اختیار (وجه تضمین)، قیمت قرارداد اختیار است و مبلغی است که سرمایه‌گذار در ازای به‌دست آوردن حق اختیار باید آن را به ناشر قرارداد (فروشنده) پرداخت کند.

برای درک بهتر قرارداد اختیار به این مثال توجه کنید:

مسعود در روز ۲۵ ژانویه، یک قرارداد اختیار خرید (call) با قیمت توافقی ۷,۰۰۰ دلار خریداری می‌کند و تاریخ سررسید این قرارداد ۲۵ ژوئن است. از آنجایی که قیمت بیت کوین اکنون بیش از ۹,۰۰۰ دلار است، حالا محمد این اختیار را دارد که ۷,۰۰۰ دلار پرداخت کند و یک بیت کوین با ارزش بیش از ۹,۰۰۰ دلار، تحویل بگیرد.

تأثیر این رویداد بر قیمت بیت کوین چیست؟

پادشاه ارزهای دیجیتال پس از پشت سرگذاشتن سومین هاوینگ خود در اواسط می (اواخر اردیبهشت)، هفته هاست که در محدوده ۹,اختیار خرید (Call option) ۰۰۰ تا ۱۰,۰۰۰ دلار بالا و پایین می‌شود. چند روز پیش این ارز دیجیتال تا ۹,۶۰۰ دلار رشد کرد، اما خیلی زود دوباره به سطوح پایین بازگشت و حتی برای مدتی به زیر ۹,۰۰۰ دلار هم رسید.

حرکت اخیر قیمت،‌ گمانه زنی‌پ ها درباره علت آن را بالا برده است. از فروش شدید بیت کوین از سوی ماینرها به‌عنوان یکی از علل اصلی یاد می‌شود، اما سررسید امروز ۱ میلیارد دلار قرارداد اختیار هم می‌تواند یکی از دلایل مهم باشد.

چنین حجمی از قراردادهای اختیار می‌تواند باعث نوسان شدید قیمت شود؛ چیزی که مدت زیادی است در بازار شاهد نیستیم.

داده های گذشته از مارس سال جاری هم این احتمال را تقویت می‌کند. در روز ۲۷ مارس (۸ فروردین)، قراردادهای اختیاری به ارزش ۵۰,۰۰۰ بیت کوین منقضی شد. قیمت اختیار خرید (Call option) بیت کوین روز قبل از آن روی حدود ۶,۸۰۰ دلار معامله می‌شد و خیلی زود بعد از سررسید قراردادها تا ۵,۸۰۰ دلار سقوط کرد.

حالا مقدار چنین قراردادهایی بیش از دو برابر سابق است و اگر قرار باشد تاریخ تکرار شود، تأثیر آن قابل توجه تر خواهد بود.

البته همه تحلیل‌گران نسبت به قیمت بیت کوین دیدگاه نزولی ندارند و معتقدند که سررسید قراردادهای اختیار تاکنون تأثیر خود را بر قیمت گذاشته است.

از دیدگاه تکنیکال، اولین حمایت بیت کوین روی سطوح بین ۸,۹۰۰ تا ۹,۰۰۰ بسته شده است. اگر این حمایت شکسته شود و قیمت به زیر آن برسد، می‌توانیم انتظار سقوط بیشتر تا ۸,۶۵۰ دلار را داشته باشیم. از دیدگاه صعودی، عبور قیمت از مقاومت‌های ۹,۴۰۰ و سپس ۹,۶۰۰ دلار، روند صعودی را تقویت خواهد کرد.