حکم شرعی بورس و فارکس

فرشته سری گفت:

آیا بازار فارکس قانونی است؟

در این مطلب به بررسی قانونی بودن بازار فارکس میپردازیم.

همراهان عزیز امروزه روش های زیادی برای سرمایه گذاری در بازار های مالی وجود دارد مانند خرید بیت کوین و یا تتر و اتریوم که بازار فارکس هم یکی از این بازار ها برای سرمایه گذاری در بازار های بین المللی است. اما سوال که پیش می آید این است که آیا بازار فارکس قانونی است؟ ما در این مقاله سعی داریم قانونی بودن بازار بین المللی فارکس را در سطح ایران و جهان بررسی کنیم همراه ما باشید.

همراهان عزیز امروزه روش های زیادی برای سرمایه گذاری در بازار های مالی وجود دارد مانند خرید بیت کوین و یا تتر و اتریوم که بازار فارکس هم یکی از این بازار ها برای سرمایه گذاری در بازار های بین المللی است. اما سوال که پیش می آید این است که آیا بازار فارکس قانونی است؟ ما در این مقاله سعی داریم قانونی بودن بازار بین المللی فارکس را در سطح ایران و جهان بررسی کنیم همراه ما باشید.

فارکس (forex) چیست؟

برای بررسی سوال آیا بازار فارکس قانونی است؟ ابتدا لازم است تا با خود مفهوم فارکس forex و بورس فارکس آشنا شوید. همانطور که گفته شد فارکس یکی از راه های سرمایه گذاری در بازار بورس و بازار های مالی می ‌باشد. کلمه فارکس مخفف عبارت Foreign exchange و به معنای تبادل ارز خارجی می باشد. همانطور که از نام آن پیداست، در این بازار می توان به خرید و فروش ارز پرداخت. به عبارت دیگر در بازار فارکس افراد مختلف می توانند به خرید و فروش ارز و پول رایج کشور های مختلف بپردازند.

در واقع بورس فارکس یک بازار بین المللی برای سرمایه گذاری می باشد. در فارکس نیز نظیر بازار بورس می توان با استفاده از تحلیل های تکنیکال و استفاده از مشاوره های حقوقی بورس تا حدودی نسبت به پیش بینی روند صعودی و یا نزولی قیمت ها اقدام کرد. اما سوال اینجا است که آیا فارکس قانونی است؟ آیا در ایران نیز می‌ توان به معامله در بورس فارکس پرداخت؟ یا خیر. انجام معامله و فعالیت در بازار فارکس در بسیاری از کشور های جهان مجاز و قانونی می باشد. در بسیاری از کشورهای جهان نه تنها معاملات فارکس قانونی است. بلکه بیش ترین میزان معاملات در بازار جهانی نیز در بار در فارکس صورت می پذیرد. بیشتر معاملات در فارکس توسط افراد و یا شرکت های زیر صورت می پذیرد.

حتی افراد معمولی نیز می توانند با آگاهی از نرخ ارزها در فارکس به فعالیت و معامله بپردازند. انجام معاملات در بورس فارکس نیز همانند بازار حکم شرعی بورس و فارکس بورس ایران از طریق اینترنت امکان پذیر می باشد. اما بنا به دلایل مختلف کشور ایران یکی از معدود کشور هایی است که در آن معامله و فعالیت در فارکس غیر قانونی و جرم اعلام شده است.

آیا فارکس قانونی است؟

در پاسخ به سوال آیا فارکس قانونی است؟ باید بگوییم که خیر. اگر در کشور ایران زندگی می ‌کنید و قصد دارید در بازار فارکس سرمایه گذاری کرده و به خرید و فروش ارز بپردازید. باید بگوییم که پاسخ به این سوال منفی است. فارکس در ایران قانونی نیست. لذا مبادله ارز خرید و یا فروش پول رایج کشور های مختلف در ایران تنها به وسیله صرافی ها قابل انجام است. اما دلیل غیر قانونی بودن فارکس ( forex ) در ایران چیست؟

همانطور که می دانید سرمایه گذاری در بازار بورس یکی از پر ریسک ترین راه های سرمایه گذاری می باشد. اما با تکیه بر موارد بسیار زیادی می توان میزان ریسک و خطر معاملات در بورس را به حداقل کاهش داد. اما به جرأت می ‌توان اذعان داشت که سرمایه گذاری در فارکس یکی از پر ریسک ترین و پر خطر ترین انواع روش های سرمایه گذاری می باشد. همانطور که اشاره شد در بورس فارکس کالای اصلی مورد معامله ارز می باشد.

قیمت ارز در کشور های مختلف به موارد بسیار متفاوتی وابسته است. افرادی که وارد این بازار می ‌شوند بدون اطلاع و دانش کافی دست به معاملات بزرگ زده و دچار ضرر های مالی بزرگ می شوند. در نتیجه می ‌توان گفت یکی از دلایلی که فارکس قانونی نیست ضررهای مالی سنگینی است. لذا ورود به این بازار نیازمند به کسب دانش و تخصص بالایی می باشد. اما حتی در صورت داشتن دانش و تخصص نیز بورس فارکس در ایران غیر قانونی است. اما قانونی نبودن فارکس در ایران دلایل دیگری نیز دارد.

دلایل قانونی نبودن فارکس در ایران

• ربوی بودن معاملا با توجه به دریافت اعتبار از کارگزاری ها
• سو استفاده و کلاه برداری های گسترده توسط افراد سودجو
• خروج حجم بالایی از ارز و سرمایه از کشور
• ورود افراد بدون دانش و تجربه به بازار فارکس
• ضرر های مالی سنگین
• وجود پیچیدگی ها زیاد بازار فارکس
• شرعی نبودن مطابق با قانون لاضرر در اسلام
• تاثیر مسائل سیاسی و اقتصادی کشور ها
• نداشتن منفعت ملی برای کشور
• و غیره

ربوی بودن معاملات

یکی از خدماتی که کارگذاری های فارکس ارائه می دهند، تخصیص اعتبار به مشتریان می باشند. اما نکته لازم توجه این است که کارگزاری ها بعد از موعد مشخص شده، اصل پول را به همراه سود، باز پس می گیرند. با توجه به نظر مراجع تقلید، دریافت و ارائه این اعتبار ها، ربا و حرام می باشد.

خروج ارز از کشور

با توجه به شرایط اقتصادی کشور، خروج ارز و پول ملی از کشور، می تواند به ضرر منفعت ملی باشد. در صورتی که با سرمایه گذاری در بورس می توان با صادرات کالا به کشور های همسایه، ارز آوری کرد. می توان گفت از مهم ترین دلایل غیر قانونی بودن فارکس در ایران، خارج شدن ارز از کشور است. با توجه به عدم وجود ارگان یا نهادی مشخص برای نظارت بر معاملات، سرمایه های کشور به خارج منتقل می شوند.

شرعی نبودن معاملات

برخی فقها در خصوص معاملات فارکس اینطور استدلال می کنند که با توجه به قانون لاضرر در اسلام، انجام معاملات در فارکس شرعی نیست. زیرا بیشتر افراد بدون آگاهی و دانش کافی وارد این بازار شده و همین امر موجب ضرر و زیان اشخاص می شود. لذا فعالیت در این بازار خلاف شرع و قانون است. در پاسخ به سوال آیا فارکس قانونی است؟ دریافتیم که خیر. معامله و فعالیت در بورس فارکس در ایران بر خلاف بسیاری از کشورها، قانونی نیست. اما مسئله به همین سادگی نیست. بلکه برای متخلفینی که علی رغم قانونی نبودن فارکس، به انجام معاملات بپردازند، مجازات هایی در نظر گرفته شده است. به عبارت دیگر طبق اطلاعیه سازمان بورس و اوراق بهادار، تمامی فعالیت‌ های فارکس در ایران غیر قانونی و مخالف با شرع است. لذا با متخلفین، مطابق مقررات برخورد خواهد شد.

مجازات فارکس در ایران چیست؟

با توجه به این که بسیاری از افراد معمولی با هدف کسب سود و بدون قصد انجام جرم، وارد این بازار می شوند، و بعضا دچار ضرر های مالی سنگینی می شوند، لذا مجازات های سنگینی برای این افراد در نظر گرفته نشده است. اما با این حال بسیاری از کارگزاری ها، سرشاخه ها، با علم به قانونی نبودن اقدام به انجام معاملات می پردازند. طبق ماده 49 قانون بازار بورس و اوراق بهادار: هر شخص که بدون رعایت مقررات، به فعالیت هایی که مستلزم اخذ مجوز است بپردازد، به مجازات های زیر محکوم خواهد شد:

همچنین بر اساس قوانین تعیین کننده مجازات فارکس در ایران، چنانچه فرد و یا شرکتی به فعالیت در فارکس بپردازد، طبق قانون بازار اوراق بهادار، مجرم بوده و تحت پیگرد قانونی قرار می ‌گیرد. برای او پرونده تشکیل و به مراجع قضایی ارجاع داده خواهد شد. سپس با توجه به میزان و نوع جرم انجام شده، مطابق قانون مجازات می شود. هم چنین با توجه به شرعی نبودن معاملات فارکس، در صورت کسب مال از فارکس، مجازات مخصوص خود را به دنبال خواهد داشت.

از این که تا پایان مقاله آیا بازار فارکس قانونی است؟ همراه ما بودید از شما سپاسگذاریم.

آیا فارکس در ایران قانونی است؟

برای کسب درآمد دلاری روش های مختلفی وجود دارد که برخی از آنها رایگان و برخی دیگر غیر رایگان هستند. به عنوان مثال استفاده از سایت های کلیکی یکی از روش های رایگان و استفاده از سایت های فریلنسری خارجی مانند فریلنسر دات کام ، UpWork و .. از جمله روش های قانونی و تا حد زیادی تضمین شده برای کسب در آمد از طریق اینترنت هستند. در این میان برخی از روش حکم شرعی بورس و فارکس ها، مانند سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال، شرکت در معاملات فارکس … از جمله روش های پر ریسک برای سرمایه گذاری و افزایش درآمد هستند. کسب درآمد از طریق Forex به عنوان یکی از روش های سرمایه گذاری در بورس در نظر گرفته می شود که به دلیل شرایط ویژه کاری که دارد، چندان مورد اطمینان نیست. به همین دلیل است که شرکت در معاملات فارکس در ایران قانونی نیست! در ادامه همراه ما باشید تا با دلایل نا مشروع بودن این نوع معاملات اینترنتی بیشتر آشنا شوید.

دلایل نامشروع بودن فارکس در ایران چیست؟

• یکی از مهمترین مواردی را که می توان به عنوان نامشروع بودن فارکس در ایران در نظر گرفت، مبحث خروج ارز از ایران است. همان طور که می دانید برای شرکت در معاملات Forex باید معاملات خود را از طریق تبدیل یک ارز به ارز دیگر انجام دهید. یعنی به نوعی می توان گفت که اعتبار هر معامله ای از طریق ارزی تعیین می شود که برای انجام معامله انتخاب کرده اید. با توجه به اینکه در حال حاضر، ارزش ریال از بسیاری از ارزهای دیگر خصوصا یورو و دلار کمتر است، افرادی که از ایران در این معاملات شرکت می کنند، تنها موجب خروج ارز از کشور می شوند که به اقتصاد داخلی ایران ضربه ای بزرگ می زند.
• احتمال زیاد ضرر هنگام شرکت در معاملات Forex یکی دیگر از مواردی است که موجب نامشروع بودن فارکس در ایران است. با توجه به اینکه برای شرکت در این نوع معاملات نیاز به داشتن اطلاعات دقیق در رابطه با ابزارهای تحلیل بوده و بسیاری از افراد اطلاعات دقیق و به روزی ندارند، به احتمال 90 درصد سرمایه خود را در این بازار از دست می دهند.
• یکی دیگر از مواردی که باعث می شود این نوع معاملات در ایران چندان مناسب نباشد این است که بسیاری از افرادی که در این نوع معاملات شرکت می کنند به دلیل اینکه از ردیابی تغییرات بازار عقب می مانند، نمی توانند به موقع تصمیم گیری کرده و سرمایه گذاری درست را انجام دهند.
• مسائل دینی و اسلامی یکی دیگر از مواردی است که باعث نامشروع بودن فارکس در ایران شده است. همانطور که می دانید به هر کارگزار بر اساس میزان سرمایه گذاری که انجام داده است، یک اعتباری تعلق میگیرد. سپس بر اساس این اعتبار سود حاصل از معامله ای که توسط معامله گر انجام شده است، به وی پرداخته می شود. و همان طور که به احتمال زیاد می دانید، شرکت در این نوع معاملات به نوعی ربا در نظر گرفته می شود که از دید احکام اسلامی حرام است.

معاملات فارکس در کدام یک از کشورهای جهان قانونی شناخته می شوند؟

در حال حاضر، Forex در بسیاری از کشورهای جهان با توجه به قوانین دقیقی که برایش وضع شده است، به عنوان یک روش رسمی جهت افزایش درآمد در نظر گرفته می شود. آمریکای شمالی یکی از همین کشورهایی است که با در نظر داشتن قوانین رسمی و محکم، بزرگترین کارگزاری های فارکس در جهان را در خود جای داده است. برخی از مهمترین کشورهایی که اجازه انجام این معاملات را به مردم خود داده اند عبارت هستند از:

روسیه، فنلاند، سوئد، بلاروس، ترکیه، مصر، بلغارستان، رومانی، آلمان، دانمارک، اسپانیا، ایرلند، سوئیس، استرالیا، انگلستان، ژاپن، چین، تایلند، کامبوج، بنگلادش، قزاقستان، عمان، عربستان سعودی، اسرائیل، امارات، آذربایجان، گرجستان، آفریقای جنوبی، نیجریه، کنیا، زیمباوه، یونان، برزیل، پاراگوئه و …. .

در آخر به خاطر داشته باشید که شرکت در معاملات فارکس در ایران غیر قانونی است و احتمال از دست رفتن حکم شرعی بورس و فارکس سرمایه شما زیاد است. را که اساس تمامی معاملات انجام شده به صورت سوری بوده هیچ جا به صورت قانونی ثبت نمی گردد …

محدودیت‌های وب مانی و نحوه ارتقا حساب آن

جایگزین های هتل برای اقامت در سفر

آشنایی با دانشگاه های کانادا و تورنتو

آربیتروم چیست؟

روش های پرداخت ارزی:: کدام روش پرداخت ارزی و آنلاین بهتر است؟

معرفی سایت Upwork : درآمد اینترنتی

تاثیر نوسانات نرخ ارز و بهره بر بازده سهام بانک ها

چه راه هایی برای حکم شرعی بورس و فارکس دزدی آنلاین از حساب بانکی وجود دارد؟

سلام دوستان اگه کسی اطلاع داره که چطور میشه در ایران در بازار فارکس به صورت قانونی فعالیت کرد بدون اینکه مشکلی به وجود بیاد ممنون میشم راهنمایی کنه. مثلا تا چه مقدار ماهانه میشه برداشت زد که مجاز باشه؟ و اگه بروکر خوب میشناسید هم ممنون میشم معرفی کنید

فرشته سری گفت:

با سلام و عرض ادب
کاربر گرامی، برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد فارکس در ایران می‌توانید مقاله آیا فارکس در ایران قانونی است را مطالعه بفرمایید. همچنین در مورد بهترین بروکر به مقاله بهترین بروکر فارکس برای ایرانیان مراجه کنید.
پایدار باشید
ایرانیکارت

آره فارکس بده ولی من روزانه دارم پونصد الا هزار دلار درش پول درمیارم غیر از روزهای شنبه ویکشنبه.همراه فارکس دربورس ایران بودم ودرارز دیجیتال بودم.اولا که ربادرکارگزاری مفید مخصوصا وجود داره قسمت پلکانش ولی کسی هیچی نمیگه چون ایرانیه اوکی این حله .ولی بورس ایران چقدر به مردم ضرر زد واقعااا؟واقعااا؟ارز دیجیتال چی؟من از دوتاشون ضربه خوردم به چه دلیل چرا اینا حرام نیستن؟ارز دیجیتال پشتوانه داره اصلاا؟ چرا صرافی ها دارن کار میکنن هنوز ؟عین قصه ی شاه یه کشور که اومد دید مردمش کلا مذهبین اوکین هیچ مشکلی ندارن همه باهم دوست ورفیقن گفت چیکار کنم بزار بشون بگم از هر کدوم از شما یه وسیله میخوام یکی اسب حال خراب اورد یکی اسب خشکل اورد یک گاو اورد فلانی بز اورد یکی طلا اورد خلاصه همشون جم شدن بعدش پادشاه گفت میخواستم امتحانتون کنم که وفادارید یانه نگفت بردارید یابرندارید چیزایی که اوردید رو .یکی که اسب اورده برد گفت طلا مال منه طلا رو برد اونی که اسب خسته اورده برد گفت اسب خوبه مال منه وهمینجوری ادامه پیدا کرد همه هم دزد شدن چیزی که پادشاه میخواست.حالا قصه ی هم اینجوریه ایرانیکارت مانداریم آدمی تو ایران که تاالان حرام نخورده خود مسئولشم خورده وسلام البته حرف هم زیاده ببخشید که تااینجا هم زیاد حرف زدم

در ایران سطح آموزش های فارکس پایینه …و حدود ۹۷درصد از ایرانیان ضرر میکنن تو فارکس …دلیل این ادعای من ساده هست….هیچ آکادمی آموزشی بورس جهانی یا فارکس نمیتونه بشما درس بده ..چون اگر خودش استاد بود به هیچ وجه حاضر به تدریس استراتژی خودش نبود بشما! خودش ترید میکرد پول پارو میکرد و نیازی به کلاس گذاشتن و پول گرفتن از طریق ثبت نام ..فروش پکیج و سیگنال نداشت….‌…
هنوز این دو تا مطلب ساده رومه اینجا گفتم خیلیا تو ایران نمیدونن …

جالبیش اینه که ایرانیکارت خودش داره تحریم ها رو دور میزنه و با ایجاد حساب هایی مثل paypal و ویزا باعث خروج ارز از مملکت میشه. راستی داستان چیه؟ رمزارزها وضعشون از فارکس بهتره که خوب ساپورتش می کنید؟ بیت کوین که نوساناتش خیلی بیشتره و احتمال ضرر بیشتر. خب چی میشد شما هم فارکس رو پوشش می دادید! آهان سود نداره؟
در واقع سیاست های خارجی یک کشور هست که قوانین رو تعیین میکنه نه حلال و حروم بودن.

سمانه فرهادی گفت:

با سلام و عرض ادب
کاربر گرامی
به استحضار می رساند با توجه به عدم وجود بروکرهای ایرانی امکان پوشش دهی خدمات فارکس بصورت مستقیم را نداریم .
شایان ذکر است ما همواره در تلاش بوده ایم تا در تمامی زمینه ها با ارائه راه حل های مختلف امکان استفاده از تمامی خدمات راداشته باشیم
پیروز باشید
ایرانیکارت

باسلام
من چند وقت پیش تو کانال تلگرامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دقیقا تبلیغ ثبت نام و معامله در بورس رو دیدم، حتی اونجا هم به ادمین کانال پیام فرستادم که مگر معاملات فارکس در ایران مجاز است که شما تبلیغش رو گذاشتین، با اینکه ادمین تا به این لحظه پاسخی نداده اندولی بنظرم قوانین معامله در فارکس هم بتدریج مثل غیرقانونی بودن ویدیو پلیر ها که زمانی بگیر و ببند بود، لغو شود.
من خودم نه ولی یکی از دوستانم که با این بازار آشنایی متوسط به بالایی دارند، خیلی پول های نجومی درآوردند و حتی یک ریال هم در خارج از کشور خرج نکردن و همه اش رو در خود ایران خرج کردن.باتشکر

شهرزاد کمالی گفت:

ممنون ار انتقال تجربه تان

سلام
اگر شرایط شرعیه معاملات داخل فارکس رعایت شود ،دیگر مشکل ندارد؟
جایز است ؟
و اگر از اعتبار کارگزاری استفاده نکنیم صحیح است؟

شهرزاد کمالی گفت:

سلام این مقاله صرفا معرفی است برای شرایط شرعی باید خود تحقیق کنید

بورس تهران بدتر همه رونابود کرد خودشان میخورند بقیه که بخواهند سود کنن روغیر قانونی اعلام میکنند

منم با آقای کیهانی فر موافق هستم . اول اینو بگم لطفا به مردم دروغ نگین, اینی که شما میگی کارگزاری ها یا بروکر ها تو فارکس تو هر معامله ما برای خودشون کارمزد بر میدارن نه تنها حقشونه بلکه کاملا هم قانونیه . اگه این کار ربا بود کل ایران و دنیا ربا خوارن .چرا به کارگزاری های داخلی گیر نمیدین مگه اونا هنگام معامله ما کارمزد نمیگیرن؟ یا حتی خود شما موقع خرید و فروش ارز چقدر اسپرد دریافت میکنید . بخشی از حرف های شما از ریشه اشتباهه من به اینم کاری ندارم که شما قانون جمهوری اسلامی رو گفتین یا هرچی . هر قانونی تو شرایط خاصی پدید اومدن چه بسا قوانینی تو ایران وجود دارن که از لحاظ شرعی 100 درصد حرام هستن . اگه قوانین درست کامل اجرا میشد همه ی بانک ها که رباخاران قانونی هستن باید تعطیل میکردن . این حرفتون درسته که ریسک بازار زیاده . خب تو هر کاری ریسک وجود داره حالا تو یکی کم تر و تو یکی بیشتر , این توجیه درستی نیست . در مورد خروج ارز هم باز هم اشتباه گفتین , ببینید شما وقتی پولی روچنج میکنی میری فارکس و سود کنی چند برابر اون پولو دوباره به ریال تبدیل میکنید و تو بازار ایران مصرف میکنید که بسار هم خوبه باعث افزایش گردش مالی داخلی میشه . به جای این حرفا مردمو آگاه کنید و بهشون یاد بدید چطور میتونن با ریسک کمتر پول بدست بیارن نه اینکه راه درآمد رو هم براشون حرام و غیر قانونی جلوه بدین .اینم بگم دین اسلام رو به ما بد فهموندن اسلام بهترین دین دنیاست اگه هر مبلغ دینی از دین برا خودش دکان وا نکنه و دینو به سود خودش به خورد مردم نده . اسلام مارو به تفکر دعوت میکنه نه تایید کور کورانه. اگه شما واقعا انتقاد پذیرید کامنت من رو تایید کنه تا مردم خودشون تایید یا تکذیب کنن

تشکر بابات راهنمایی هاتون واقعا مردم دارن با تجارت الکترونیک بهترین درامد هارو کسب میکنن بعد یه سری ها تو کلم دارن خوب بد میکنن برا همینه جهان سومی هستیم.

بله تجارت واقعی از نظر اسلام مشکلی ندار. اما ما تو ایران دوتا مسئله داریم
یکی از نظر اینکه بروکرهای اصیل مارو تحریم کردن و خدمات نمیدن ، یه سری بروکر هستن که فقط یه سایت و دامنه ی فارکس خریدن و فقط به ما و چند کشور محدود خدمات میدن ، و پشت پرده ی اینا و افرادی که اینارو تبلیغ میکنن و براشون مشتری جذب میکنن خیلی گنگ و مشکوک هست

بحث دوم اینه که هر فعالیت مالی در هر کشوری باید مجوز اون کشور رو داشته باشه، چون تو ایران هیچ بروکری مجوز نداره، طبق ماده ۴۹ قانون بازار اوراق بهادار ، تمام بروکرها و حتی معامله گرها که بدون مجوز فعالیتی داشته باشند مجرم هستند، واین عمل آنها غیرقانونی است

یعنی الان اه من وارد این بازار بشم پلیس من رو میندازه زندان ؟

وقت بخیر
افراد زیادی در حال فعالیت در این بازار هستند ولی از نظر قانونی بودن یا نبودن اطلاعات دقیقی وجود ندارد.

بله با شما موافقم کما اینکه در بورس تهران هم اگر بدون اطلاعات وارد بشی سرمایت از بین می رود

سلام
انتظار بیشتری از ایرانی کارت داشتم دلایلی که اوردین فقط برای توجیح کردن بود که هیچ کدوم قابل قبول نیس فارکس نه از نظر دینی مشکل داره نه از نظر اینکه ارز خارج بشه, در رابطه با اینکه ریسک زیادی داره موافقم ولی تا شما وارد بازار نشدین و اون رو خوب یاد نگرفتین تو صیه میکنم این گزینه رو در نظر نگیرین. هستن افرادی که وارد بازار میشن بدون دانش شروع به معامله گری میکنن و ضررهای زیادی میکنن و بازار رو رها میکنن ولی از طرفی هستن اشخاصی که با 100 دلار شروع کردن و الان روز مرگی خودشونو میگذرونن. تعصبی روی این کار ندارم ولی وقتی کسی این مطلب شمارو میخونه فکر میکنه من تریدر دارم پول حرام در میارم در صورتی که این طور نیست ما داریم فقط از تفاوت قیمت و همراه شدن با اون کسب سود میکنیم. و این امر باعث کم شدن کارمزد بین بانکی خواهد شد بیشتر از این وقتتونو نمیگیرم موفق باشین

سلام دوست عزیز. این مطالب با توجه به قانون جمهوری اسلامی نگارش می شوند. انجام این کار نه از سوی ما رد و نه تایید می شود.

مسائل حقوقی فارکس

در حال حاضر و با پیشرفت تکنولوژی بازار ها نیز شکل و شمایل جدیدی به خود گرفته است. یکی از این بازارهای جهانی، فارکس است.

با توجه به جدید بودن این بازار، مسائل حقوقی جدیدی نیز در این خصوص پیش رو است.

گروه وکلای آسا در این مقاله به مسائل حقوقی فارکس پرداخت است.

فارکس چیست؟

واژه Forex از تلفیق Foreign Exchange Market برگرفته شده که به معنی بازار تبادل ارزهای خارجی است.

در این بازار اشخاص به مبادله و خرید و فروش ارزهای مهم دنیا می‌پردازند.

فارکس یک بازار تلقی می‌شود و در واقع بزرگترین و شناورترین بازار مالی دنیا است که معاملات در آن روزانه از چندین تریلیون دلار تجاوز می‌کند.

بر خلاف بازار بورس و بازارهای سنتی که در هر کشور محل مشخصی دارد، فارکس هیچگونه مقر و محل فیزیکی مشخص و متمرکزی ندارد و از طریق اینترنت ارزها و طلا مبادله می‌شود. از این رو فارکس را بازاری فرا بورسی نیز می‌نامند.

فارکس چه زمانی تاسیس شد؟

بازار فارکس از سال 1971 میل ادی ایجاد شد.

ولیکن تا سالها مورد استقبال قرار نگرفت تا اینکه در سال 1998 میلادی با رشد و پیشرفت اینترنت و تکنولوژی رشد و توسعه پیدا کرد.

در حال حاضر نرخ ارزها و طلا در اکثر کشورهای جهان توسط مبادله کنندگان در فارکس مشخص می‌شود و از فارکس به عنوان مرجعی برای مشخص شدن نرخ برابری ارزها با یکدیگر استفاده می‌شود.

شروع و پایان فارکس

این بازار در ساعت ۱:۳۰ بامداد دوشنبه به وقت تهران در نیوزلند آغاز و در ساعت ۱:۳۰ بامداد روز شنبه به وقت تهران در غرب آمریکا بسته می‌شود.

ویژگی‌های منحصر به فرد بازار فارکس

بازار فارکس یکسری ویژگی‌های خاصی دارد که در هیچ بازار سنتی و بورسی وجود ندارد.

این ویژگی‌ها باعث جذب سرمایه داران به این بازار شده است.

برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از:

1- امکان معامله در 24 ساعت شبانه روز

بازار فارکس هر هفته روز 2 شنبه باز شده و تا جمعه به صورت 24 ساعت بدون تعطیلی، امکان فعالیت در آن وجود دارد.

این در حالی است که بازار بورس در یک ساعات مشخصی باز شده و چند ساعت بعد بسته می‌شود. این ویژگی بازار فارکس برای مشتریان این امکان را فراهم می‌کند تا بعد از ساعات کاری خود به فعالیت در این بازار بپردازند.

2- امکان معامله در هر نقطه از دنیا

با توجه به اینکه فارکس محل مشخصی ندارد، در هر نقظه از دنیا با دسترسی به اینترنت جهانی، می‌توان به معامله پرداخت.

3- امکان استفاده از حساب آزمایشی رایگان

برای اشخاص مبتدی این امکان وجود دارد که با باز کردن یک حساب آزمایشی علاقمندی خود به این بازار را آزمایش کنند.

4- هزینه بسیار کم برای انجام معاملات.

5- معامله کنندگان در بازار فارکس در هر لحظه می‌توانند تصمیم به خرید و یا فروش بگیرند.

6- عدم نیاز به پرداخت مالیات و عوارض خرید و فروش ارز.

7- فرصت‌های بی شمار معاملاتی.

معامله کننده در فارکس می‌تواند در هر لحظه معامله کند. مثلا دلار خود را فروخته، یورو یا پوند یا طلا و … خریداری نماید.

نحوه معامله در بازار فارکس چگونه است؟

معامله در این بازار، مانند بازار بورس توسط اشخاص صورت می‌گیرد.

تراکنش‌ها و افتتاح حساب کاربری توسط کارگزاری‌ها انجام می‌شود که از طریق یک کانال بین بانکی به یکدیگر متصل شده و نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را ایفا می‌کنند.
کارگزار در واقع شخص یا شرکتی است که واسطه یک معامله می‌شود و حق الزحمه یا کمیسیون خود را دریافت می‌کند.

بر اساس بند 14 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار کارگزار به شرح زیر تعریف شده است: “کارگزار/ معامله‌گر شخص حقوقی است که اوراق بهادار را برای دیگران و به حساب آنها و یا به نام و حساب خود معامله می‌کند.“
شرکت‌های کارگزاری انجام مبادلات ارزی، زیر نظر نهاد‌های نظارتی (رگولاتوری) فعالیت می‌نمایند.

با توجه به ماهیت غیر متمرکز بازار فارکس، این سازمان‌ها با وضع قوانین و پیگیری فعالیت‌های کارگزاران، سعی دارند از بروز مشکلات و تخلفات گوناگون توسط آن‌ها جلوگیری نمایند.

لازم به ذکر است که خود این نهادها، تحت نظارت دستگاه اقتصادی کشورهای مبدأ هستند.

وضعیت کارگزاری فارکس در ایران

در حال حاضر در کشور ما مجوز کارگزاری در فارکس برای هیچ شرکتی صادر نشده است و هیچ شرکتی حق انجام کارگزاری در فارکس را ندارد.

بر طبق ماده 33 قانون بازار اوراق بهادار شروع به فعالیت کارگزاری، به هر شکل و تحت هر عنوان، منوط به عضویت در کانون مربوط و رعایت مقررات این قانون و آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی آن است.

همچنین بر طبق بند 1 ماده 49 قانون بازار اوراق بهادار:

هر شخصی که بدون رعایت مقررات این قانون تحت هر عنوانی به فعالیت‌هایی نظیر کارگزاری، معامله‌گری یا بازارگردانی که مستلزم اخذ مجوز است مبادرت نماید یا خود را تحت هر یک از عناوین مذکور معرفی نماید به حبس تعزیری از یک ماه تا 6 ماه یا جزای نقدی معادل یک تا 3 برابر سود به دست آمده یا زیان متحمل نشده یا هر دو مجازات محکوم خواهند شد.

با توجه به ممنوعیت کارگزاری فارکس در ایران، اشخاصی که تمایل به سرمایه‌گذاری در این بازار را دارند باید به کارگزاری‌های قانونی در کشور‎های دیگر مراجعه کنند. البته کارگزاری برخی کشورها مانند امارات متحده عربی، با بهره‌گیری از کارکنان فارسی زبان تلاش در جذب سرمایه ایرانی‌ها و تسهیل معاملات آنها در بازار فارکس می‌نمایند.

آیا فعالیت در بازار فارکس طبق قوانین ایران جرم محسوب می‌شود؟

برای پاسخ گویی به این سوال ابتدا باید نسبت به فعالیت فارکس اطلاعاتی داشته باشیم. فارکس به طور کلی 2 فعالیت عمده دارد.
1- کارگزاری
2- انجام معامله

کارگزاری در فارکس جرم است؟

همانطور که گفته شد هیچگونه مجوزی برای فعالیت کارگزاری در بازار فارکس در ایران صادر نشده است.

لذا هرگونه اقدام به کارگزاری در بازار فارکس در ایران طبق قانون بازار اوراق بهادار جرم تلقی شده و مرتکب بر اساس ماده 49 قانون بازار اوراق بهادار، به حبس تعزیری از یک ماه تا 6 ماه یا جزای نقدی معادل یک تا 3 برابر سود به دست آمده یا زیان متحمل نشده یا هر دو مجازات محکوم خواهند شد.

انجام معامله در فارکس جرم است؟

با توجه به ماده 2 قانون مجازات اسلامی هیچ عملی جرم تلقی نمی‌شود مگر اینکه در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد.

در هیچ یک از قوانین جزایی کشور معامله در فارکس جرم انگاری نشده است و صرفاً سازمان بورس در تاریخ 16/01/90 با صدور اعلامیه فعالیت تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در بازار فارکس را غیر قانونی اعلام کرده است.

در قسمتی از این اطلاعیه آمده است « بدین وسیله به اطلاع عموم هموطنان عزیز به ویژه صاحبان پس اندازها و فعالان بازار پول و سرمایه می‌رساند فعالیت تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که با معرفی خود به عنوان یکی از فعالان بازار ارز خارجی (forex)، فرا بورس بین‌الملل و بورس های خارجی هموطنان محترم را در اقصی نقاط کشور به سرمایه گذاری در این گونه فعالیت‌ها دعوت می کنند و مدعی سود آوری سرشار در این بازارها هستند، غیر قانونی است و هیچ گونه مجوزی از بانک مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت نکرده اند.»

اولین سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که:

آیا اساسا سازمان بورس اجازه وضع قانون برای ممنوعیت استفاده از فارکس را دارد یا خیر؟

یکی از مهم ترین مسائل حقوقی در خصوص این بازار، پاسخ گویی به این سوال مهم است.

واضح است که طبق قانون اساسی تنها مرجع قانونگذاری در مملکت همانا مجلس شورای اسلامی می باشد.

بنابراین سازمان بورس نمی‌تواند با یک اطلاعیه ، بخشی از حق و حقوق بدیهی مردم را از ایشان سلب نماید.

اطلاعیه سازمان بورس صرفا می‌تواند جنبه هشداردهنده داشته باشد و قاعدتا هیچ ارگان یا سازمانی به جز مجلس شورای اسلامی نمی‌تواند اطلاعیه ها و آیین نامه های اجرایی خودش را تحت عنوان قوانین جدیدالتاسیس به مخاطبان اعلام نماید.

به نظر می‌رسد سازمان بورس صرفاً در مقام اعلام جرم کارگزاران فارکس بوده است نه معامله‌کنندگان و با توجه به اینکه سازمان بورس کشور حق جرم انگاری عملی را ندارد باید قائل به این شویم که فعالیت به عنوان معامله‌کننده در بازار فارکس قانونی است.

آیا فعالیت در فارکس هرمی است؟

سوالی که بسیار مطرح می‌شود و حتی کارشناسان و مقامات قضایی نیز در آن ابهام دارند، فعالیت هرمی در فارکس است.
فارکس یک بازار است و این بازار فعالیت هرمی ندارد.

ممکن است اشخاصی با تشکیل زنجیره انسانی، فعالیت هرمی در آن نمایند.

ولیکن این بازار به خودی خود هرمی محسوب نمی‌شود.

متاسفانه برخی فارکس را با گلدکوئست اشتباه گرفته و فعالیت این دو را یکی می‌دانند.

متاسفانه عدم آگاهی مردم نسبت به بازارفارکس (وحتی بورس تهران) باعث شد در ذهن بسیاری از مردم و حتی مسئولین چنین شایبه‌ای ایجاد گردد.

که واقعا فارکس چیزی مانند گلدکویست است و مثلا یک شرکت هرمی است که اقدام به کلاهبرداری و جذب سرمایه‌های مردم می‌کند. در حالیکه مطلقا چنین تصوری صحیح نیست.

همانطور که بیان شد بازار فارکس در واقعیت صرفا چیزی همانند بازاربورس است و شرکت های گلدکویستی صرفا از نام حکم شرعی بورس و فارکس و عنوان فارکس برای مقاصد خود سوء استفاده نمودند.

کما اینکه از نامهای دیگری نیز همچون لیزینگ یا بیمه نیز برای فریب مردم استفاده کردند اما این دلیل نمی‌شود که بخواهیم لیزینگ، بیمه و یا فارکس را بطور کل ممنوع اعلام کنیم.

استفتا از رهبری در خصوص فارکس:

نظر مقام معظم رهبری در خصوص فارکس:
از رهبر در خصوص شرعی بودن یا نبودن فعالیت در فارکس سوال شده است که سوال و پاسخ عیناً به شرح ذیل می‌باشد:

سوال: آیا بازار فارکس، که در آن معاملات ارز و طلا م موارد مشابه انجام می‌شود، از لحاظ شرعی جایز هست؟

پاسخ: مبادله ارزى با ارز دیگر که همجنس هم نیستند چنانچه منع قانونى در میان نباشد اشکال ندارد و سود حاصله نیز حلال است ولى اعتبار دادن کارگزاران به سرمایه معامله‌گر اگر به عنوان قرض دادن به معامله‌گر باشد که قهراً همراه با دریافت سود است، در این صورت چنین معامله‌اى از طرف کارگزار براى معامله‌گر صورت شرعى ندارد.

همانطور که ملاحظه می‌شود آیت الله خامنه‌ای اعلام نمودند معامله در فارکس قانونی است.

البته مراجع دیگر همچون آیت الله سیستانی، آیت الله صافی گلپایگانی، آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله نوری همدانی فعالیت در این باراز را مشروع ندانستند.

آیا فعالیت در فارکس غیر مشروع است؟

موضوع این بازار یک موضوع جدیدی است و در خصوص مسائل جدید نیازمند نظرات فقا و استفتا آنها است. قانونا عضویت و فعالیت در این بازار را منع نکرده است.

قانونا نیز اصل بر صحت و سلامت معاملات افراد است.

با توجه به استفا های اخذ شده در خصوص این بازار و همچنین عدم وجود منع شرعی صریح، به نظر می رسد فعالیت در این بازار غیر شرعی نیست.

جرم سرمایه گذاری در فارکس

همانطور که پیشتر گفتیم ، سرمایه گذاری به صورت شخصی در این بازار جرم نیست. تنها در صورتی فعالیت در این بازار جرم است که به صورت کارگذاری باشد.

نمونه رای فارکس که توسط گروه وکلا آسا اخذ شده است:

جهت مشاوره با وکیل متخصص فارکس، وکیل احسان عابدین، با ما همراه باشید. 22350512

چرا معاملات بیت‌کوین اشکال شرعی دارد؟/ هیچ مرجعی فتوا به جواز نداده است

به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران پویا، آ‌نچه تحت عناوین ارز دیجیتال، بیت‌کوین، و پول مجازی خوانده می‌شود، نوعی پول است که به‌‌صورت فیزیکی نیست و وجود آن بر بستر دیجیتال بوده و در فضای مجازی تولید، نگه‌داری و مبادله می‌شود. 2 ویژگی مهم بیت‌‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال که وجه‌ تمایز آن با ارزهای رایج جهانی همچون دلار و یورو است عبارت‌اند از:

1. انتشار غیرمتمرکز و بی‌حدوحصر 2. ناشناس بودن معامله کنندگان.

اما گویا برای این این ارزهای مجازی 2 اشکال شرعی مهم نداشتن مالیت و غرری بودن مطرح است. در همین باره گفت‌وگویی داشته‌ایم با غلامعلی معصومی‌نیا عضو شورای فقهی بورس و رئیس گروه بانکداری اسلامی دانشگاه خوارزمی.

*در قم درباره بیت‌کوین صاحب‌نظران اتفاق نظر داشته‌اند؛ بیت‌کوین و رمز ارز متفاوت هستند

تسنیم: حکم شرعی بیت‌کوین و رمزارز چیست؟ آیا این دو با یکدیگر در حکم و ماهیت شرعی متفاوت هستند؟

اول از همه بگویم که در یک جلسه‌ای که با برخی خبرگان و بزرگان اقتصاد اسلامی در قم داشته‌ایم در بحث ابعاد شرعی بیت‌کوین به‌نوعی به یک اتفاق رأی حداکثری رسیده‌ایم و صحبتهایی که در اینجا بیان می‌کنم رأی غالب نخبگان اقتصاد اسلامی درباره بیت‌کوین است.

باید بین رمزارز و بیت‌کوین تفاوت قائل شد. رمزارز در حقیقت پولی است که توسط یک نهاد به‌رسمیت شناخته می‌شود و از بعد شرعی با ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین تفاوت پیدا می‌کند. یک زمانی در دنیا مبادلات تجاری تهاتری و کالا به کالا رایج بود و بعد از آن پول‌کالایی و پول‌فلزی و سپس پول‌کاغذی و در نهایت امروزه پول اعتباری به‌وجود آمده است. امروز پول رایج بین مردم کاملاً الکترونیکی شده یعنی دیگر پشتوانه‌های طلا و. برای پول وجود ندارد. سابقاً برای پول پشتوانه‌های مختلفی مثل طلا در نظر می‌گرفتند ولی الآن پول یک ماهیت اعتباری دارد و یک عدد شده است که تنها پشتوانه‌اش حکومت هست.

*رمزارز اگر یک پشتیبان مشخص و مقبولیت عرفی پیدا کند، حکم پول پیدا می‌کند

تسنیم: چگونه رمز ارز می تواند ماهیت پول رایج را پیدا کند و اعتبار داشته باشد؟

بانک مرکزی که برای بار اول پول منتشر می‌کند به‌نام hot power money و بین مردم پخش می‌کند تا در گردشهای اقتصادی بتوانند از آن استفاده کند و به‌عنوان بدهی بانک مرکزی محسوب می‌شود. می‌خواهم بگویم که به‌طور کلی پول کاملاً اعتباری شده و تنها پشتوانه‌اش حکومت‌ها هستند تا حکم شرعی بورس و فارکس به‌وسیله آن امور مردم را رفع و رجوع کنند، ریال ایران، دلار آمریکا، و یورو اتحادیه اروپا پشتوانه‌اش می‌باشد. اگر یک حکومت و نهاد معتبر به رمزارز اعتبار اعطا کند که بتواند نقش پول را ایفا کند در حقیقت به‌نوعی اعتبار عقلایی و عرفی پیدا کرده است و در اینجا می‌توان آن را پول نامید.

اگر این رمزارز بین مردم مقبولیت عقلایی داشته باشد و یک پشتوانه مشخص نیز همراه آن باشد حکم شرعی بورس و فارکس در اینجا حکم پول را پیدا می‌کند و بعد ابعاد شرعی آن به‌عنوان یک پول مورد بررسی قرار می‌گیرد. الآن ریال محبوبیت عقلایی و عرفی دارد و همه با آن خرید و فروش می‌کنند ولی از سوی دیگر ممکن است یک پول وجود داشته باشد که اعتبار موهومی و تخیلی داشته باشد و اساساً پشتوانه‌ای نداشته باشد مانند بیت‌کوین.

*بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال بدون پشتوانه مالیت ندارد

تسنیم: اشاره کردید که بیت‌کوین به‌خلاف رمزارز یک اعتبار موهوم و تخیلی دارد و بدون پشتوانه است، چرا؟

در موضوع بیت‌کوین به‌علت اینکه مالیت ندارد دیگر حتی نوبت به بررسی حکم شرعی آن نمی‌رسد چراکه مالیت ندارد که قابلیت آن را دارد که در آینده نزدیک یا فرداروزی بی‌اعتبار و سقوط کند و قابلیت اعتماد کردن بلندمدت به آن وجود ندارد. به‌زبان ساده اگر بگویم هر کس از آن استفاده کند ممکن است خود را مورد سرزنش قرار دهد. ولی اگر ما یک رمزارز داشته باشیم که چندین کشور با آن توافق کنند تا بین خودشان به‌عنوان یک پول جدید رایج شود و به آن اعتبار بدهند و خودشان نیز پشتوانه آن باشند در اینجا مالیت در پول صدق کرده است.

تسنیم: اگر بیت‌کوین مالیت ندارد معاملاتی که در دنیا با آن انجام می‌شود بر چه‌اساس هست؟

الآن در بحث دور زدن تحریمها علاوه بر پیمانهای پولی چندجانبه، این رمزارزها نیز گفته می‌شود قابلیت دور زدن را دارد چرا که می‌تواند جایگزین دلار شود و پرداخت با این رمزارزها انجام شود. بیت‌کوین از پایه و اساس دچار مشکل است چرا که از منظر عرفی مالیت داشتن آن زیر سؤال است اگر هم‌اکنون مبادلات بیت‌کوین صورت می‌گیرد براساس یک مالیت توهمی است، یعنی به‌بیان دیگر تعداد معدود بیت‌کوینی که در دنیا معامله می‌شود براساس یک مالیت‌پنداری موهومی است که افراد خطر سقوط و بی‌اعتبار شدن آن را به خود پذیرفته‌اند.

*ریال کم‌ارزش شده است و با بی‌اعتبار شدن متفاوت است

تسنیم: ریال هم کم‌ارزش شده است آیا می‌توان گفت همانند بیت‌کوین مالیت خود را از دست داده است؟

بعضی‌ها می‌گویند که ریال هم بی‌اعتبار شده است پس مانند بیت‌کوین ماهیتش را از دست داده است اما در پاسخ باید گفت که کم‌ارزش و بی‌ارزش شدن با بی‌اعتبار شدن ریال تفاوت دارد. ریال اگر هم بی‌ارزش شود چون دولت پشتیبان آن است بالاخره سعی می‌شود تا ارزش آن تا حد ممکن حفظ شود، اما بیت‌کوین سازندگانش و پشتوانه‌ای که دارد کاملاً هر دو مجهول است حتی از بعضی افراد موثق شنیده شده است که سازندگان آن از سازمان سیا هستند و از سوی دیگر بیت‌کوین چون پشتوانه محکمی ندارد نوسانات قیمت شدیدی را تجربه می‌کند و هیچ‌کس نیز مسئولیت آن را به‌عهده نمی‌گیرد و این قضیه باعث غرری شدن موضوع معاملات بیت‌کوین شده است.

*غرر 3 معنا دارد و هر سه بر بیت‌کوین منطبق است

تسنیم: اشاره کردید یک اشکال وارد دیگر به بیت‌کوین غرری بودن آن است، بیشتر توضیح دهید.

معاملات غرری از اساس باطل است. غرر سه معنا دارد:

1. اولین آن خدعه و نیرنگ و ایجاد کردن فریب در معامله است الآن کارشناسان می‌گویند برای بیت‌کوین احتمال سقوط ارزش ناگهانی بسیار محتمل است و یا اینکه این خطر برای آن وجود دارد که عده‌ای بتوانند بیت‌کوین عظیمی جذب کنند و سپس بتوانند قیمت آن را به‌سرعت دستکاری کنند، اینها یعنی مصداق خدعه و نیرنگ.

2. معنای دوم غرر نیز در معرض هلاک قرار دادن است در این باب اگر بخواهند مثالی زده شود به مثل پرنده‌ای که از قفس رها شده اشاره می‌کنند. پرنده‌ای خارج از قفس موجود است و دستیابی به آن بعید است اما صاحب آن این پرنده را به شخصی می‌فروشد، از منظر شرعی این معامله باطل است. در این معنا هم معاملات بیت‌کوین مصداق غرری بودن است چرا که ارزش آن هر آن امکان بی‌اعتبار شدن و در معرض هلاک قراردادن خریداران متصور است.

3. معنای سوم غرر نیز جهالت است، برخی فقها می‌گویند جهالت منشأ در خطر قرار دادن است یعنی اینکه معنی اصلی غرر همان معنای اول و دوم می‌شود و حتی معنای اول یعنی خدعه و نیرنگ از همه قویتر است.

تسنیم: این‌که فردی بگوید "پول خودم است و می‌خواهم معامله غرری انجام دهم" صحیح است؟

ضمناً باید بگویم که انجام دادن معاملات غرری باطل است هیچ کدام از طرفین مالک پول و بیت‌کوین مبادله‌شده نمی‌شوند. این توجیه که گفته شود "پول خودم است و اختیارش را دارم معاملات غرری کنم" این حرف مسموع نیست چرا که شارع مقدس این نوع معاملات را ممنوع کرده است.

بین مراجع هم حکم شرعی بورس و فارکس هیچ کس فتوا به جواز بیت‌کوین نداده است. دستگاه‌های استخراج‌کننده بیت‌کوین هم اگر صرفاً برای استخراج بیت‌کوین کاربرد داشته باشند خرید و فروش آن نیز مصداق اعانه بر اثم می‌شود و اشکال شرعی دارد اما اگر برای غیر استخراج بیت‌کوین هم کاربرد داشته باشد حکم ابزارهای مشترک را پیدا می‌کند که فقها استفاده از آن را جایز می‌دانند.

احکام شرعی بیت کوین و ارزهای دیجیتال حلال از دیدگاه آیت الله هادوی تهرانی

به گزارش ارزدیجیتال و به نقل از خبرگزاری ابنا، در پی انتشار فتوای آیت الله «مهدی هادوی تهرانی» در خصوص حکم شرعی یک ارز دیجیتال (بیت کوین Bitcoin) محققین، فعالان حوزهٔ اقتصاد و عموم مردم به صورت کتبی و شفاهی دربارهٔ فتوای منتشر شده و نیز مصادیق حلال ارز دیجیتال از دفتر معظم له درخواست توضیح بیشتری کردند. از این رو وی در پاسخ به یکی از این استفتائات به شرح ذیل در این خصوص توضیحاتی را بیان کرد:

بسم الله الرحمن الرحیمحکم شرعی ارز دیجیتال

آیا فتوای منتشر شده از آیت الله هادوی تهرانی در خصوص بیت کوین است؟ غیر از بیت کوین ارزهای دیجیتال زیادی وجود دارد که هر یک خاصیت‌های گوناگونی دارند؛ مثلاً ارز Monero به طور کامل طرفین معامله را پنهان می‌کند، تکلیف این تفاوت‌ها چیست؟ مسئله استخراج بیت کوین (و یا ارز دیگر) و فروش آن به غیرمسلمانان چه حکمی دارد؟ هر چند بیت کوین شاید در آینده دیگر برای دور زدن تحریم‌ها مناسب نباشد اما اکنون بنده خریدهای خارجی خود را به راحتی با آن انجام می‌دهم و پاسخگو هست! آیا باید این روند مثبت را قطع کرده و منتظر رفع تحریم‌ها باشم؟

باسمه‌تعالی۱. فتوایی که با عنوان حکم شرعی یک ارز دیجیتال (بیت کوین Bitcoin) منتشر شده است، صرفاً به بیت کوین اختصاص دارد و دربارهٔ ارزهای دیجیتال دیگر به طور خاص، فعلاً اظهار نظری منتشر نشده است.۲. هرگونه اقدامی در راستای استخراج بیت کوین حرام است. بنابراین اگر کسی اقدام به استخراج این نوع ارز دیجیتال کند، به لحاظ حکم تکلیفی عملی حرام انجام داده است؛ ولی به لحاظ حکم وضعی، مالک بیت کوین‌های به دست آمده شده است؛ البته باید در اسرع وقت نسبت به تبدیل آن به ارز یا کالای دیگری اقدام کند و این تبدیل نباید با انتقال بیت کوین به یک مسلمان صورت پذیرد به گونه‌ای که در نهایت همچنان سیطرهٔ بیت کوین بر دارایی‌های امت اسلامی باقی بماند و نیز نباید به‌صورت مجانی انتقال پیدا کند تا باعث از دست رفتن معادل ارزی و کالایی بیت کوین از محدودهٔ دارایی‌های امت اسلامی شود. پس باید به یک غیرمسلمان منتقل شود و در ازای آن نیز ارز دیگر یا کالا دریافت شود. و اگر شناخت طرف دیگر معامله ممکن نیست، باید آن را منتقل کند و گیرنده اگر مسلمان است همین وظیفه را دارد تا اینکه به غیرمسلمان منتقل شود.۳. به طور کلی اگر ارز دیجیتالی دارای مالیت عرفی و ارزش عقلایی باشد و مشکلی مانند «احتمال عقلایی ضرر قابل توجه» در آن نباشد، از نظر شرعی دارای ارزش و مالیت خواهد بود و در اختیار قرار دادن دانش فنی، سرمایه گذاری و انجام فرآیند ماینینگ برای تولید این نوع ارز دیجیتال و نیز خرید و فروش آن جایز است.بنابراین اگر ارز دیجیتالی مثلاً به دلیل سرعت نقل و انتقال و ارزانی نقل و انتقال، ارزش مبادله‌ای داشته باشد و افزون بر آن یکی از دو حالت زیر در مورد آن احراز شود، از نظر شرعی دارای ارزش و مالیت خواهد بود و در اختیار قرار دادن دانش فنی، سرمایه‌گذاری و انجام فرآیند ماینینگ برای تولید این نوع ارز دیجیتال و نیز خرید و فروش آن جایز است.این دو حالت عبارت‌اند از:الف ـ هیچ شخص یا سازمان یا دولتی، هیچ گونه تسلطی بر سیستم آن ارز دیجیتال یا هیچ گونه نظارتی بر نقل و انتقالات آن ندارد. (البته چنین فرضی بسیار دور از واقعیت به نظر می‌رسد.)ب ـ شخص یا سازمان یا دولتی بر آن نظارت و تسلط داشته باشد، ولی آن شخص یا سازمان یا دولت، شناخته حکم شرعی بورس و فارکس شده و معتبر باشد که با ملاحظهٔ اعتبار و حیثیت آن در جامعه و جهان، احتمال ایجاد اختلال در سیستم این ارز دیجیتال و یا از بین بردن آن در نظر عقلی منتفی باشد.اما اگر احراز شود یا احتمال عقلایی وجود داشته باشد که شخص یا سازمان یا دولت شناخته شده یا ناشناخته‌ای بر آن ارز دیجیتال نظارت و تسلط دارد و این احتمال وجود داشته باشد که آن شخص یا سازمان یا دولت، در این سیستم ارز دیجیتال اختلال ایجاد کند یا آن را از بین ببرد. ارز دیجیتال مزبور با مشکل «احتمال عقلائی ضرر قابل توجه» مواجه است و از نظر شرعی دارای ارزش و مالیت نیست و نیز خرید و فروش آن حرام و باطل است.همچنین به دلیل همان مشکل، در اختیار قرار دادن دانش فنی، سرمایه‌گذاری و انجام فرآیند ماینینگ برای تولید این نوع ارز دیجیتال جایز نیست.