سطوح بازگشتی فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

1. برای افزودن فیبوناچی به نمودار، ابتدا روی آیکون مربوط به فیبوناچی بازگشتی در نوار بالا کلیک کنید.
   محل آیکون فیبوناچی بازگشتی یا Retracement در نوار بالا
2. سپس روی ابتدای نمودار (نقطه 1) کلیک کرده و تا انتهای نمودار (نقطه 2) کشیده و در آنجا رها کنید. با انجام این اعمال فیبوناچی به نمودار شما اضافه می گردد.

با اصول و ترفندهای فیبوناچی بازگشتی در بورس آشنا شوید

ابزارهای فیبوناچی که در بازارهای مالی بسیار پرکاربرد می باشند، روشی برای تحلیل ادامه روند یا اصلاح روند اصلی می باشند، بنابراین می توان ترازهای مهم فیبوناچی را به عنوان حمایت یا مقاومت در نظر گرفت. در این مقاله به اصول و ترفندهای فیبوناچی بازگشتی که از آن به عنوان فیبوناچی اصلاحی نیز نام برده می شود، می پردازیم. با ما همراه باشید.

دنباله فیبوناچی چیست ؟

دنباله فیبوناچی، یک دنباله به صورت زیر می باشد که به غیر از دو عدد اول، اعداد بعدی از جمع دو عدد قبلی خود به دست می آیند. این اعداد به نام لئوناردو فیبوناچی، ریاضی‌دان ایتالیایی قرن سیزدهم میلادی، نام گذاری شده‌ است.

در استفاده از ابزارهای فیبوناچی، سطوح اهمیت زیادی دارند. سطوح فیبوناچی از نسبت بین اعداد دنباله به دست می آیند. به غیر از چند عدد ابتدایی دنباله فیبوناچی، هر کدام از اعداد دنباله، تقریبا 1/618 برابر عدد قبل از خود می باشند، همچنین هر عدد نیز 0/618 برابر عدد بعد از خود است. علاوه بر این دو نسبت، درصدهای دیگری نیز مهم می باشند. یکی دیگر از سطوح مهم، تراز 100 درصد می باشد که از تقسیم عدد دوم دنباله (عدد 1) به عدد سوم آن (عدد 1) به دست می آید. همچنین به غیر از چند عدد اول، در صورت تقسیم هر عدد به دو عدد بعد از آن مشاهده می شود که حاصل تقسیم به 38/2 درصد و در صورت تقسیم هر عدد به سه عدد بعد از آن مشاهده می شود که حاصل تقسیم به 23/6 درصد میل می کند.

انواع فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

به طور کلی انواع مختلف فیبوناچی که در تحلیل تکنیکال کاربرد دارند را می توان در سه مورد به شرح زیر گنجاند. در این مقاله به مورد اول می پردازیم و بحث در رابطه با دو مورد دیگر را به مقاله های بعدی موکول می کنیم.

1- فیبوناچی بازگشتی یا فیبوناچی اصلاحی

• فیبوناچی بازگشتی داخلی Ret) – Fibonacci Retracement)
• فیبوناچی بازگشتی خارجی Ext) – Fibonacci Extension)

2- فیبوناچی پروجکشن Pro) – Fibonacci Projection)

3- فیبوناچی انبساطی Exp) – Fibonacci Expansion)

مقایسه فیبوناچی بازگشتی داخلی و خارجی

بازار معمولا بعد از هر حرکت قوی و قبل از ادامه حرکت، بخشی از رشد و یا افت خود را اصلاح می کند که این اصلاح ممکن است داخلی یا خارجی باشد. مطابق شکل 1 نمودار قیمت پس از رشد در قالب موج AB بخشی از آن را در قالب موج BC اصلاح کرده است و سپس رشد خود را همسو با موج AB ادامه داده است. در این مثال به کاربرد فیبوناچی بازگشتی داخلی پرداخته شده است چرا که میزان اصلاح در قالب موج BC کمتر از رشد اولیه در قالب موج AB بوده است (برگشت قیمت در تراز 61/8 درصدی فیبوناچی بازگشتی داخلی اتفاق افتاده است که کمتر از 100 درصد موج AB می باشد).

شکل 1- بازگشت قیمت در تراز 61/8 درصدی فیبوناچی بازگشتی داخلی

مطابق شکل 2 نمودار قیمت پس از رشد در قالب موج AB وارد اصلاح شده که میزان اصلاح بیشتر از موج AB می باشد. با توجه به اینکه میزان اصلاح بیشتر از میزان رشد آن در قالب موج اولیه AB می باشد، باید برای به دست آوردن سطوح حمایتی از ابزار فیبوناچی بازگشتی خارجی یا فیبوناچی اکستنشن استفاده کرد. در این مثال بازگشت قیمت در تراز 161/8 درصدی فیبوناچی اکستنشن اتفاق افتاده است و پس از آن، همسو با جهت موج اولیه AB مجدد رشد قیمت ادامه یافته است.

شکل 2- بازگشت قیمت در تراز 161/8 درصدی فیبوناچی بازگشتی خارجی یا فیبوناچی اکستنشن

1- فیبوناچی بازگشتی داخلی (Ret)

فیبوناچی بازگشتی داخلی ساده ترین اما پرکاربرد ترین ابزار از انواع فیبوناچی می باشد. معمولا تغییرات قیمت در بازارهای مالی به صورت موجی است و زمانی که قیمت در روندی صعودی یا نزولی در حال نوسان است، در بازه هایی تمایل دارد بخشی از رشد و یا افت قبلی خود را بازگشت کند و مجدد پس از مدتی در روند اصلی خود حرکت کند. در فیبوناچی اصلاحی داخلی یا به اختصار فیبوناچی Ret اصلاح به اندازه بخشی از روند اصلی اتفاق می افتد. میزان اصلاح در این نوع فیبوناچی همواره کمتر از مقدار رشد و یا افت در روند اصلی است، بنابراین میزان اصلاح هرگز از نقطه کف در روند صعودی و نقطه سقف در روند نزولی بیشتر نمی شود و پس از آن مجدد حرکت قیمت همسو با روند اصلی ادامه می یابد. سطوح فیبوناچی اصلاحی داخلی که در بازارهای مالی استفاده می شوند عبارتند از 23/6 درصد، 38/2 درصد، 50 درصد، 61/8 درصد و 78/6 درصد.

در شکل 3 که مربوط به نماد واتی می باشد، همانطور که ملاحظه می کنید رشد قیمت در قالب موج AB اتفاق افتاده است و پس از آن اصلاحی به اندازه 61/8 درصد موج AB در قالب موج BC صورت گرفته است و مجدد، رشد قیمت سهم همسو با روند اصلی موج AB ادامه یافته است. در این مثال تراز 61/8 درصدی فیبوناچی بازگشتی داخلی به عنوان یک حمایت عمل کرده است.

شکل 3- واکنش نمودار قیمت نماد واتی به تراز 61/8 درصدی فیبوناچی بازگشتی داخلی

در شکل 4 که مربوط به نماد ولساپا می باشد، همانطور که ملاحظه می کنید افت قیمت در قالب موج AB اتفاق افتاده است و پس از آن تقریبا به اندازه 61/8 درصد موج AB بازگشت قیمت صورت گرفته است. در این مثال تراز 61/8 درصدی فیبوناچی بازگشتی داخلی به عنوان یک مقاومت عمل کرده و پس از آن مجدد قیمت همسو با جهت روند موج AB افت کرده است.

شکل 4- واکنش نمودار قیمت نماد ولساپا به محدوده تراز 61/8 درصدی فیبوناچی اصلاحی داخلی

طریقه رسم فیبوناچی اصلاحی داخلی (Ret)

1- یک روند صعودی و یا نزولی را روی نمودار مشخص و نقاط حداقل و حداکثر آن را تعیین کنید. باید توجه داشته باشید که تشخیص روند و نقاط حداقل و حداکثر کاملا بستگی به دید تحلیلی و میزان تجربه شما دارد و بین تحلیل گران مختلف، متفاوت می باشد.

2- از هر نرم افزاری که برای تحلیل تکنیکال مد نظرتان می باشد و ابزارهای مربوط به فیبوناچی را در اختیارتان قرار می دهد، استفاده کنید. در روند صعودی، قیمت حداقل (حفره) را به قیمت حداکثر (قله) و در روند نزولی قیمت حداکثر را به حداقل وصل نمایید تا تراز 100 درصد فیبوناچی در روند صعودی در قیمت حداقل و در روند نزولی در قیمت حداکثر قرار گیرد.

نکته : سطوحی که در نرم افزارهای تحلیل تکنیکال برای فیبوناچی اصلاحی داخلی به صورت پیش فرض تنظیم شده اند، عبارتند از 38/2 درصد، 50 درصد و 61/8 درصد. این امکان وجود دارد که سطوح مد نظرتان را در نرم افزار اضافه نمایید. به عنوان مثال در نرم افزار متا تریدر برای اضافه کردن تراز 78/6 درصد که یکی از ترازهای پرکاربرد و مهم محسوب می شود، باید دو عدد 0.786 و 78/6 درصد را به ترتیب در قسمت های سطح (Level) و توصیف (Description) مربوط به نرم افزار اضافه نمایید.

نحوه معامله با استفاده از فیبوناچی بازگشتی داخلی (Ret)

برای معامله با این نوع فیبوناچی بهتر است ابتدا عکس العمل قیمت به سطوح مختلف را زیر نظر داشت و در صورت مشاهده علائم برگشتی نسبت به خرید و یا فروش اقدام کرد. البته باید توجه داشته باشید که هر چند سطوح فیبوناچی به عنوان ابزار بسیار قدرتمندی در معاملات به شمار می روند اما بهتر است فقط از این ابزار برای معامله استفاده نکنید و همزمان با آن از حداقل یکی دیگر از سایر ابزارها مانند خطوط روند، الگوهای تحلیل تکنیکال کلاسیک، الگوهای شمعی ژاپنی و یا اندیکاتورها نیز استفاده نمایید تا احتمال خطا و زیان در معاملات شما به حداقل برسد.

در شکل 5 که مربوط به نماد وبیمه می باشد، رشد قیمت در قالب موج AB صورت گرفته و پس از آن قیمت وارد اصلاح شده است. در نقطه C که در محدوده تراز 61/8 درصدی فیبوناچی اصلاحی داخلی می باشد، برگشت قیمت صورت گرفته و برای مدت حدود یک ماه قیمت سهم رشد کرده اما پس از آن مجدد با افت قیمت روبرو شده است. بنابراین اگر شخصی فقط با استفاده از ابزار فیبوناچی اصلاحی داخلی در تراز 61/8 درصدی با مشاهده علائم برگشت قیمت نسبت به خرید سهم با دید میان مدت اقدام می کرد، هر چند برای مدتی با توجه به رشد قیمت، سود می کرد، اما پس از آن با توجه به افت قیمت سهم وارد زیان می شد و ممکن است با فعال شدن حد ضرر نسبت به فروش سهم با زیان اقدام می کرد. اما اگر همان ابتدا علاوه بر فیبوناچی، نسبت به ترسیم کانال صعودی 2 ساله نیز اقدام می کرد، متوجه همپوشانی تراز 78/6 درصدی فیبوناچی اصلاحی داخلی با کف کانال صعودی ترسیمی می شد و ممکن بود همان ابتدا در نقطه C نسبت به خرید اقدام نمی کرد و صبر می کرد تا در صورت لمس کف کانال صعودی در قیمت پایین تری نسبت به خرید اقدام کند یا حتی اگر در نقطه C نسبت به خرید اقدام می کرد افق سرمایه گذاری خود را از میان مدت به کوتاه مدت تغییر می داد و یا اینکه مقداری نقدینگی نگه می داشت تا در صورت رویت کف کانال صعودی در قیمت پایین تر نیز مجدد نسبت به خرید اقدام کند تا میانگین خرید کاهش پیدا کند. بنابراین از این مثال اینگونه می توان نتیجه گیری کرد که بهتر است در معاملات از ابزارهای فیبوناچی به تنهایی استفاده نشود و در کنار آن از سایر ابزارهای تحلیلی مانند کانال در تحلیل تکنیکال نیز استفاده نمود.

شکل 5- استفاده همزمان از فیبوناچی اصلاحی داخلی و کانال صعودی 2 ساله برای تحلیل نماد وبیمه

تحلیل فیبوناچی اصلاحی و تعمیم یافته، سطوح مقاومت و حمایت پنهان را با استفاده از نسبت طلایی مشخص می‌کند. شبکه‌های فیبوناچی در اکثر برنامه‌های تحلیل نمودار در دسترس است . این ابزار سطوح قیمتی را مشخص می‌کند که مانند مقاومت و حمایت سنتی عمل می‌کنند اما به جای اینکه سقف و کف نمودار قیمت را در نظر بگیرند ریشه در نسبت‌های ریاضی دارند. خیلی از معامله‌گران و سرمایه‌گذاران فیبوناچی را به عنوان یک علم بی‌پایه و مبتنی بر خرافات بی‌اعتبار می‌دانند، اما ریشه طبیعی فیبوناچی درک جنبه‌های کمتر شناخته‌شده رفتار انسان است.

ریاضی فیبوناچی بر نسبت‌هایی تمرکز می‌کند که جوهره زیبایی را در‌می‌یابد و آن‌ها را در یک مجموعه از نسبت‌ها که قادر به توضیح شگفتی صدف‌ها ، گل‌ها و حتی ساختار صورت هنرپیشه‌های زن هالیوود است، ارائه می‌دهد. این تحلیل قابل اجرا بر روی اندازه‌گیری نوسانات در جهت روند یا در خلاف جهت روند که منجر به ایجاد نسبت‌ها ، پولبک ها (عقب نشینی‌ها) و بازگشت‌ها می‌شود ، است. در کاربرد بازاری آن فیبوناچی رفتار عموم و میل آن‌ها به خرید و فروش سهام در سطوح بازگشتی کلیدی را می‌سنجد. فیبوناچی همچنین نقاط بازگشت کلیدی و نوارهای باریک قیمت یعنی جاهایی که روند بازار تحرک خود را از دست داده و تبدیل به یک محدوده معاملاتی، الگوهای بالارونده یا پایین رونده می‌شود را تشخیص می‌دهد.

فیبوناچی از طیفی از استراتژی‌های سودآور پشتیبانی می‌کند، اما جاگذاری اشتباه سطوح آن موجب از بین رفتن پیش‌بینی و اعتماد به نفس کاذب می‌گردد. معامله‌گران وقتی برای اولین بار از این ابزار استفاده می‌کنند و پاسخ درخور توجه نمی‌گیرند ناامید می‌شوند، معمولا آن را مانند دیگر ابزار تحلیلی رها می‌کنند. با این وجود، اصرار ، دقت و کمی مطابق دستورالعمل رفتار کردن پیشرفت‌های معاملاتی ایجاد می‌کند که تمام عمر پایدار است.

استفاده از سطوح بازگشتی برای تحلیل پولبک‌ها، بازگشت‌ها، تصحیح قیمت‌ها و دیگر تحرکات قیمتی داخل محدوده یک روند کلی صعودی یا نزولی انجام می‌گیرد. استفاده از سطوح تعمیم یافته برای اندازه گیری اینکه یک روند صعودی یا نزولی تا کجا پس از شکستن سطح بالا یا سطح پایین، پیش می‌رود کاربرد دارد. این تحلیل پایه‌ای برای ایجاد اهداف قیمتی تکنیکال یا مناطق خروج با سود را شکل می‌دهد.

جاگذاری (رسم) شبکه (سطوح) اصلاحی

برای رسم سطوح فیبوناچی مهارت زیادی احتیاج است و در نظر گرفتن سطح آغازین و یا پایانی اشتباه ، بازده درآمدی را با تشویق به خرید یا فروش در سطوح قیمتی اشتباه، کاهش می‌دهد. این فرآیند همچنین احتیاج به رسم شبکه‌ای از روندها دارد، با قرارگیری مناسب سطوح در قالبهای زمانی (تایم فریم‌ها) بلندتر و کوتاهتر می‌توان بازه‌های قیمتی را که ممکن است زمانی که معامله باز است لمس شود را بدست آورد.

جاگذاری سطوح را با رفتن به تایم فریم هفتگی و پیدا کردن بلندترین روند(نزولی یا صعودی) آغاز می‌شود. یک شبکه فیبوناچی از کف به سقف در یک روند صعودی و یا سقف به کف در یک روند نزولی قرار می‌گیرد. شبکه فیبوناچی را تنظیم می‌کنیم تا سطوح اصلاحی 0.382 ،0.50، 0.618 و 0.786 را نشان دهد. سه نسبت اول به عنوان نواحی تراکمی عمل می‌کند که قیمت می‌تواند مانند یک ساچمه به بالا پرتاب شود، در حالی که 0.786 یک خط نهایی مشخص می‌کند که نقض آن تغییر در روند را علامت می‌دهد.

حال به روندهای کوتاه‌مدت تر می‌رویم، یک شبکه جدید برای این تایم فریم رسم می‌کنیم. بعد از تکمیل چارت شما یک سری ازشبکه ها را نشان خواهد داد، که بعضی خطوط به شدت به هم چسبیده اند و بعضی خطوط اصلا به هم نزدیک نیستند ، خطوط چسبیده سطوح حمایت و مقاومت هارمونیک را مشخص می‌کنند که می‌تواند به اصلاح قیمت پایان بدهد و پیشروی روند به سمت بالا یا پایین را اعلام کند، خصوصا وقتی که توسط میانگین متحرک‌ها، خط روندها و شکاف‌ها تایید گردد. انطباق‌های ضعیف نشان‌دهنده بی‌نظمی توسط نیروهای خلاف جهت هم است که موجب ایجاد پرش‌ها می‌شود که این باعث کاهش قدرت پیش‌بینی و سود احتمالی می‌گردد.

شبکه اصلاحی 60 دقیقه‌ای خطوط هوایی دلتا

شبکه‌های فیبوناچی به طور مشابه در روندهای صعودی و روندهای نزولیی در تمام تایم فریم‌ها به خوبی کار می‌کنند. در چارت بالا، شرکت خطوط هوایی دلتا (DAL) بین 39$ و 48$ در دو موج متمایز فروخته شده است. قرار دادن یک شبکه در دوره بلندتر موجب کاهش نقاط کلیدی سطوح مقاومت هارمونیک می‌گردد، در حالیکه کشیدن شبکه دوم بر روی آخرین موج فروش انطباق‌های مخفی را بین تایم فریم‌ها آشکار می‌سازد.

سطح اصلاحی 0.382 از موج بلندتر (1) به صورت تنگاتنگ با سطح اصلاحی 0.618 از موج کوتاهتر (2) همپوشانی دارد که با (A) نمایش داده شده، در حالیکه سطح اصلاحی 0.500 بلندمدت به طور کل با سطح اصلاحی 0.786 همپوشانی دارد که با (B) نمایش داده شده. جهش از کف قیمتی ماه ژوئن به همپوشانی پایین‌تر (A) ختم شده و برای هفت ساعت در آنجا باقی‌مانده و سرانجام آخرین بازدهی پشت سرهم را بعد از رسیدن به همپوشانی (B) رقم زده، جایی که جهش به پایان رسید.

اگر شما سطوح اشتباهی را برای نقاط آغاز و پایان در نظر بگیرید موجب تشویق شما به خرید یا فروش در قیمت‌های اشتباه می‌گردد، و شما بازدهی خود را از دست می‌دهید.

استفاده از شبکه تعمیم یافته (EXTENSION GRIDS)

سطوح تعمیم یافته زمانی بهترین عملکرد خود را دارند که نسبت‌هایی که از محدوده معاملاتی حاصل می‌شوند به طور واضح نشانگر پولبک (عقب نشینی) و شکستن سطوح باشد. برای یک روند صعودی کار سطوح تعمیم یافته از یک کف نوسانی داخل محدوده شروع می‌شود و به سطح شکسته شده گسترش می‌یابد، که همان سقف محدوده است. یک بار کلیک کنید تا شبکه ایجاد شود و با دومین کلیک شبکه نمایان می‌شود. این شبکه را از نقطه شکست قیمت آغاز کنید و آن را به بالا بکشید تا زمانی که به سطوح فیبوناچی که در طول مدت معامله ممکن است وارد کار شود برسید.

این پروسه را برای یک روند نزولی برعکس کنید، از یک سقف نوسانی شروع کنید و آن را تا سطح شکست قیمتی(سقوط) گسترش دهید، که همان کف محدوده معاملاتی می‌باشد. یک بار کلیک کنید تا شبکه ایجاد شود و با دومین کلیک شبکه ظاهر می‌شود. این شبکه را در سطح شکست قیمتی آغاز کنید و آن را تا جایی پایین بکشید که نسبت‌های فیبوناچی که ممکن است در طول مدت معامله وارد کار شوند برسید. شبکه‌های نزولی از نسبت‌های کمتری نسبت به شبکه‌های صعودی استفاده می‌کنند و دلیل آن این است که می‌توان آن را تا بی‌نهایت گسترش داد ولی تا زیر صفر (محدوده منفی) نه.

شبکه تعمیم‌یافته هفتگی اپل (APPLE)

شرکت اپل (AAPL) یک روند صعودی تاریخی را پایان داد (B) و وارد یک محدوده معاملاتی بلند مدت شد که نقطه کف آن (A) بود. این سهم بعد از دو سال به مقاومت این محدوده رسید و آن را شکست، که این به متخصصین تکنیکال اجازه داد تا یک شبکه تعمیم یافته با استفاده از کف محدوده معاملاتی (A) و سقف آن (B) رسم کند. نسبت‌هایی که از این 46 نقطه نوسانی (101-55=46) ساخته شده‌اند نشان‌دهنده مقاومت هارمونیک در 130$(0.618) و 145$(1.00) و 173$(1.618) هستند. سهم چند ماه بعد سقف قیمتی دقیقا در 0.618 فیبوناچی تعمیم‌یافته تشکیل داد و مجددا تا 101$ پایین آمد تا حمایت کف را آزمایش کند.

ارزش چارچوب بندی

حجم کار را با تمرکز بر سطوح هارمونیکی که در مدت معامله ممکن است مورد استفاده قرار گیرند کم کنید و سطوح دیگر را نادیده بگیرید. به عنوان مثال، دلیلی ندارد که یک معامله‌گر نگرانی درباره سطوح فیبوناچی ماهانه یا سالانه داشته باشد. با این حال اینگونه برداشت نکنید که تایم‌فریم‌های بزرگتر مهم نیستند، چون یک معامله که برای مدت چند هفته باز بماند می‌تواند به سطوح هارمونیک 5 ، 6 یا حتی 10 ساله برسد که البته این زمانی اتفاق می‌افتدکه معامله در نزدیکی سطوح بلندمدت انجام بگیرد. این داده‌های دورتر می‌توانند با یک نگاه سریع به نمودار هفتگی یا ماهانه، قبل از تصمیم‌گیری درباره اینکه کدام شبکه موردنیاز است ، مدیریت گردد.

در نهایت، به کارتان ادامه بدهید و کمی چارچوب بندی انجام بدهید که اگر لازم است شبکه را نزدیکتر به خصوصیات خاص نمودار مانند شکاف‌ها، کف‌ها و سقف‌ها و میانگین متحرک‌ها رسم کنید. نقطه آغازین شبکه را در صورتیکه تحرکات قیمتی گذشته را کم خطاتر و بهتر نشان‌دهد، می‌توانید به سقف یا کف قیمتی واضح بعدی انتقال دهید. در تمرین برای رسم این شبکه، این معمولا به معنی انتخاب کف قیمتی بالاتر در الگوی کف دوقلو و سقف قیمتی پایین‌تر در الگوی سقف دوقلو می‌باشد.

از شبکه فیبوناچی اصلاحی و تعمیم یافته برای تشخیص سطوح حمایت مخفی و سطوح مقاومت مخفی که در طول دوره باز بودن معامله به آن برخورد می‌کنید، استفاده کنید. قابل اعتمادترین سیگنال‌های برگشتی فیبوناچی وقتی رخ می‌دهد که نسبت‌های شبکه به صورت بسیار نزدیک با المان های تکنیکال دیگر همچون میانگین متحرک‌ها، شکاف‌ها و سقف‌ها و کف‌های قبلی منطبق شود(روی هم بیفتد). از شبکه اصلاحی برای استراتژی‌های ورود و خروج با چزئیات استفاده می‌گردد، در حالی که از شبکه تعمیم یافته برای پیدا کردن اهداف قیمتی و تنظیم پارامترهای مدیریت ریسک استفاده می‌شود.

فیلم آموزش رسم فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

همانطور که در مفهوم موج در تحلیل تکنیکال بررسی کردیم، امواج به دو صورت موازی و مجانب هستند.
در این مبحث، انواع فیبوناچی، رابطه آنها با امواج و استفاده از فیبوناچی برای تحلیل نمودار را بررسی می‌کنیم.

نحوه رسم فیبوناچی بازگشتی (Retracement) برای تحلیل امواج جانبی

1. برای افزودن فیبوناچی به نمودار، ابتدا روی آیکون مربوط به فیبوناچی بازگشتی در نوار بالا کلیک کنید.
   محل آیکون فیبوناچی بازگشتی یا Retracement در نوار بالا
2. سپس روی ابتدای نمودار (نقطه 1) کلیک کرده و تا انتهای نمودار (نقطه 2) کشیده و در آنجا رها کنید. با انجام این اعمال فیبوناچی به نمودار شما اضافه می گردد.

نقاط مورد نظر روی نمودار قیمت – زمان

تصویری از فیبوناچی بازگشتی بر روی نمودار قیمت – زمان

نحوه امتداد دادن خطوط فیبوناچی به سمت راست

فیبوناچی امتداد داده شده به سمت راست

نحوه رسم فیبوناچی پروجکشن برای تحلیل امواج موازی

تصویری از فیبوناچی پروجکشن بر روی نمودار قیمت – زمان

نحوه امتداد دادن خطوط فیبوناچی پروجکشن به سمت راست

فرایند امتداد دادن خطوط فیبوناچی پروجکشن، مشابه این فرایند در فیبوناچی بازگشتی بوده، و برای انجام این عمل می‌توانید از گام های گفته شده در “نحوه کشیدن خطوط فیبوناچی به سمت راست” استفاده کنید.

موارد استفاده و عدم استفاده از انواع فیبوناچی

توجه داشته باشید که انواع فیبوناچی کاربردهای متفاوتی دارند و امکان استفاده از فیبوناچی بازگشتی برای تحلیل امواج موازی، یا استفاده از فیبوناچی پروجکشن برای تحلیل امواج مجانب وجود ندارد.
برای تحلیل امواج مجانب، باید از فیبوناچی بازگشتی و برای تحلیل امواج موازی، باید از فیبوناچی پروجکشن استفاده نمایید.

مفهوم فیبوناچی

اگر بخواهیم به صورت حرفه ای به بررسی مفهوم فیبوناچی بپردازیم، فیبوناچی درصد ریزش یک موج نسبت به موج قبلی را بیان می کند.در نمودارها، حرکت نزولی یا ریزشی یک موج، اصلاح حرکت صعودی قبلی آن است. فیبوناچی بازگشتی میزان ریزش یک موج نسبت به موج قبلی خود را بیان می کند.

کاربرد فیبوناچی

با استفاده از ترازهای مهم فیبوناچی، امکان تشخیص انتهای حرکات اصلاحی یا ریزشی ممکن می شود.
تشخیص این ترازها با تحلیل امواج قبلی و مشخص کردن ترازهای بازگشتی آنها ممکن است.
پس از تشخیص ترازها و با استفاده از آنها بر روی نمودار و قیمت فعلی، امکان پیش بینی آینده و تشخیص محل بازگشت در نمودارهای آتی انجام پذیر می گردد.

نکته ای که در اینجا حائز اهمیت است، این است که هنگامی که میگوییم یک موج 50% از موج قبلی خود را اصلاح کرده است، منظور همان فیبوناچی بازگشتی (Retracement) است.

برای مثال، هنگامی بیان می کنیم برای ایجاد یک شرط یا الگو در نمودار قیمت – زمان، یک موج باید 38% از موج قبلی خود را اصلاح کند، منظور این است که در دو موج مجانب، موج دوم باید 38% از موج قبلی خود ریزش داشته باشد.
به عنوان مثال در تصویر زیر، موج دوم 70% از موج اول را اصلاح نموده است.

آموزش فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

فیبوناچی یکی از مباحث بسیار اساسی در بحث تحلیل تکنیکال بازارهای مالی مثل بازار سهام است که سالیان سال است تحلیلگران بورس از فرمول‌های آن استفاده می‌کنند. بنابراین آموزش فیبوناچی می‌تواند به افراد مشغول در بورس بسیار کمک نمایند تا بهتر بتوانند منابع خود در بورس را مدیریت کنند. برای آموزش فیبوناچی در بورس، با ما همراه باشید.

اصول فیبوناچی چیست؟

قبل از به کارگیری فیبوناچی، ابتدا شما باید با مبحث پیش زمینه لازم که میتواند کاربرد فیبوناچی در بازار بورس را توجیه کند آشنا شوید.

فیبوناچی نام یک ریاضیدان ایتالیایی است که در قرن دوازدم میلادی زندگی می‌کرده است. او به عنوان مستعدترین ریاضیدان جهان غرب در زمان خود، و البته یکی از برترین ریاضیدانان تاریخ شناخته می‌شود. فیبوناچی را کاشف اعداد فیبوناچی می‌دانند. اما این اعداد فیبوناچی چیست که تا این حد معروف شده است؟

اعداد فیبوناچی

در ریاضیات، سری فیبوناچی (به انگلیسی: Fibonacci number) به دنباله‌ای از اعداد می‌گویند که به‌صورت زیر تعریف می‌شود:

0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, …

اینکه این دنباله اعداد چه ارتباطی باهم دارند موضوع بحث ما نیست و شما هم به عنوان یک تریدر احتمالا علاقه‌ای به دانستن آن ندارید. با این حال فرمولی که این اعداد از آن بدست می آید چندان پیچیده نیست. اما چیزی که برای اهمیت دارد این است که این دنباله از اعداد ارتباط عجیبی با بسیاری از پدیده های طبیعی دارد.

با وجودی که پدیده‌های طبیعی و انواع موجودات پیرامون انسان‌ها بسیار گسترده هستند، نظم خاصی بر همه‌ چیز حاکم است که با پیشرفت علوم بشری، این نظم بیش از گذشته مشخص‌ شده است. شاید در زمان یادگیری مفاهیم علمی، بسیاری از موارد بی‌معنی به نظر برسد، اما نظم خاصی در پشت بسیاری از پدیده‌ها وجود دارد. اعداد فیبوناچی حلقه مشترکی در بسیاری از این پدیده ها است که نظم موجود را میتوان بر اساس این اعداد مشاهده کرد.

جالب است به برخی از این پدیده های طبیعی که ظاهرا ارتباطی با یکدیگر ندارند اما بر اساس اعداد فیبوناچی شکل گرفته اند اشاره کنیم.

از لاک حلزون تا کهکشان!

حتما لاک حلزون را دیده اید. لاک حلزون شباهت زیادی با حالت مارپیچی یک کهکشان دارد. جالب است بدانید نسبت هایی که در این دو پدیده وجود دارد کاملا یکسان است و هر دو بر اساس اعداد فیبوناچی منظم شده اند. اما این فقط دو نمونه از پیدده های طبیعی است که این نظم در آنها وجود دارد. بسیاری از پدیده های دیگر مثال رشد برگ درختان و گل ها نیز بر اساس اعداد فیبوناچی و نسبت هایی که بین این اعداد وجود دارد شکل گرفته است. به تصویر زیر نگاه کنید تا بهتر متوجه این موضوع بشوید.

فیبوناچی در طبیعت

در تصویر بالا نمونه هایی را می‌بینید که یک نظم واحد و شبیه به هم در آنها وجود دارد. این نظم به شکل زیر بر اساس اعداد فیبوناچی به هم وابسته هستند.

کاربرد اعداد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

حال که با مفهوم دنباله اعداد فیبوناچی آشنا شدید، اجازه بدهید ببینیم این اعداد چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد.

روانشناسی و اعداد فیبوناچی

اینکه بازار بورس و روندهای قیمتی چه ارتباطی با اعداد فیبوناچی دارد در این نکته نهفته است که ما به طور ناخودآگاه اعدادی را در ذهن خود به عنوان نقاط برگشتی در نظر میگیریم که نسبت آنها بر اساس اعداد فیبوناچی است. برای روشن شدن مطلب اجازه بدهید یک مثال بزنیم. فرض کنید شما یک سهم را 100 تومان خریده اید و وقتی قیمت به 200 تومان رسیده است آن را میفروشید و بعد از آن قیمت کاهشی میشود. خوب تا اینجا هیچ ربطی به اعدا فیبوناچی نداشته است. اما فرض کنید شما دوباره نیت میکنید همان سهم را بخرید. شما یکبار خاطره خرید 100 تومان و فروش 200 تومان را در ذهن دارید. حال شما با تحلیل خود به این نتیجه رسیده اید که در آینده این سهم روند مثبتی دارد اما در حال حاضر قیمت روند نزولی دارد. در این شرایط فکر میکنید روی چه قیمتی سهم را بخرید؟

معمولا در این شرایط احتمالا اگر قیمت به 150 برسد شما وسوسه شوید که دوباره این سهم را بخرید. باتوجه به اینکه یکبار در قیمت 100 تومان خریده اید، اگر سهم همچنان روند نزولی داشته باشد با احتمال بسیار زیاد شما صبر خواهید کرد به امید خرید در قیمت 100 تومان. به هر حال شما باتوجه به تجربه قبلی خود تصمیم به خرید میگیرید. در این حالت شما در اعداد خاصی وسوسه به وارد شدن به سهم میشوید که به طور ناخودآگاه بر روی نسبت های فیبوناچی قرار دارند. شما تنها نیستید و جمعی از معامله گران همین وضعیت را دارند و روانشناسی کلی بازار احتمالا باعث میشود که در یک قیمتی که بر روی یکی از نسبت های فیبوناچی است سهم روندش برگردد و از روند نزولی به روند صعودی تغییر پیدا کند. بعد از آن دوباره شما باید برای فروش تصمیم بگیرید و همه این داستانها تکرار خواهد شد. اما اینکه چرا شما به طور ناخودآگاه طبق نسبت‌های فیبوناچی تصمیم گیری میکنید یک سوال بی پاسخ است. علت این موضوع همان است که باعث نظم جهانی مبتنی بر سری فیبوناچی شده است.

روش بکارگیری نسبت فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

تحلیل تکنیکال بر گذشته استوار است و تحلیلگر فنی سعی میکند باتوجه به گذشته قیمت روند آینده آن را پیش بینی کند. چارت قیمتی تنها چیزی است یک تحلیلگر فنی به آن توجه سطوح بازگشتی فیبوناچی در تحلیل تکنیکال میکند و نقاط ورود و خروج را بر روی آن پیدا میکند.

در دنباله فیبوناچی، به جز چند عدد اول، تقریبا درصد هر عدد نسبت به عدد قبلی خود 1.618 می‌باشد و نسبت به عدد بعدی خود، 0.618 برابر می باشد. همین نسبت‌ها است که وارد تحلیل تکنیکال شده است. فیبوناچی به تحلیلگران فنی این امکان را می دهد تا قیمت را بر اساس این نسبت‌ها در آینده پیش بینی کنند. در واقع آنها نقاط برگشتی را در یک موج صعودی یا نزولی تعیین میکنند. اما همه این نقاط با احتمالات مشخص میشود. علاوه بر پیش بینی قیمت، می توان از نسبت‌های فیبوناچی برای پیش بینی زمان‌های برگشتی استفاده کرد. در مجموع میتوان گفت از فیبوناچی برای تعیین سطوح مقاومت و حمایت، پیدا کردن روند نزولی و صعودی سهام و تعیین حد ضرر، استفاده می شود.

انواع ابزارهای فیبوناچی

یکی از مهمترین مباحثی که در آموزش فیبوناچی باید یاد بگیرید، آشنایی با انواع ابزارهای فیبوناچی است. در واقع 4 ابزار مهم در تحلیل تکنیکال وجود دارد که از فیبوناچی استفاده می شود که عبارتند از:

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

فیبوناچی اصلاحی

فیبوناچی بازگشتی یا اصلاحی (Fibonacci Retracement (RET یکی از ساده ترین ابزارهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال است. برای رسم این مورد، تنها به دو نقطه کف تا سقف یا سقف تا کف نیاز است. این ابزار برای زمانی که بازار بورس از روندی خاص پیروی می کند، استفاده می شود. در این حالت در برخی از بازه های زمانی، نیاز به برگشت و اصلاح قیمت های قبلی احساس می شود، اما پس از مدت زمانی، این روند ادامه پیدا می کند. با فیبوناچی بازگشتی، می‌توان نقاط ورودی مناسب را پیدا کرد و به تخمین‌هایی که برای درصدهای احتمالی یک حرکت است، پایان داد.

این ابزار همان گونه که در مثال قسمت قبلی ذکر کردیم نقاطی را که با احتمال زیاد ممکن است روند قیمت عوض شود را برای ما مشخص میکند. توجه کنید این فقط یک احتمال است. اگر در اولین محدوده روند برنگشت انتظار می‌رود تا سطح بعدی فیبوناچی قیمت در روند قبلی باقی بماند. سطوح کلیدی در این ابزار شامل پنج سطح «23.6 درصد»، «38.2 درصد»، «50 درصد»، «61.8 درصد»، «78.6 درصد» می‌باشد. در شکل زیر میتوانید این محدوده‌ها را مشاهده کنید. برای رسم این ابزار به یک کف و سقف یا برعکس نیاز دارید. میبینم که در 38.2 و 61.8 درصد فیبوناچی قیمت واکنش داده است.

فیبوناچی گسترشی

فیبوناچی گسترشی نیز نوعی از ابزارهای فیبوناچی است. برای رسم این نوع فیبوناچی به دو نقطه کف و سقف نیاز است. در این حالت، صعود و نزول های پیشین نیز در نظر گرفته می شود. در این حالت، باید نسبت های بیشتر از یک در نظر گرفته شود. تحلیل گران این روش را زمانی استفاده می کنند که برای تشخیص سطوح مقاومتی جدید، نیاز است تا از نقطه سقف قبلی عبور کنیم.

فیبوناچی بازتابی

فیبوناچی بازتابی نیز یکی دیگر از انواع ابزارهای فیبوناچی است که برای رسم آن، نیاز به سه نقطه کف، سقف و اصلاح داریم. در فیبوناچی بازتابی با حرکت از سقف به کف، می توان نقطه حمایت را پیش بینی کرد و بر عکس، با حرکت از کف به سقف می توان مقاومت ها را پیش بینی کرد.

فیبوناچی استنباطی

فیبوناچی استنباطی بسیار شبیه فیبوناچی بازتابی است و با آن می توان ادامه روندی که صعودی یا نزولی است را پیش بینی کرد. بنابراین در آموزش فیبوناچی، حتما این ابزارها و نحوه استفاده از آنها را باید به خوبی یاد گرفت.

آموزش فیبوناچی چه کمکی به تحلیل گران می نماید؟

باید بدانید که پس از آموزش فیبوناچی، بسیاری از تحلیلگران بورس از فیبوناچی برای تحلیل سهام و خرید و فروش های خود استفاده می کنند. اما برای استفاده از ابزارهای فیبوناچی باید چندین روز یا چندین هفته، حداکثر و حداقل قیمت را با استفاده از ابزارهای فیبوناچی بررسی کرد. زیرا قیمت همه سهام، مابین خطوط حمایتی و مقاومتی در حال حرکت است و تغییر می کند. بنابراین به راحتی می توان قیمت سهام را پیش بینی کرد.

چگونگی استفاده از ابزارهای فیبوناچی در آموزش فیبوناچی

پس از یادگیری ابزارهای فیبوناچی، دومین چیزی که در آموزش فیبوناچی در بورس باید یاد بگیرید، نحوه استفاده از این ابزارها در تحلیل تکنیکال است. اولین نکته ای که پیش از استفاده از ابزارهای فیبوناچی باید بدانید، انتخاب بهترین نوع ابزار فیبوناچی است. سپس باید نمودار مورد نظر را با نقاط در دسترس، ایجاد کرد. تنها نکته ای که در رسم نمودار فیبوناچی باید بدانید این است که نمودار فیبوناچی را نباید به صورت معکوس رسم کنید. به طور مثال، اگر سهمی حرکتی صعودی داشت و قیمت سهم نیز حرکتی اصلاحی نزولی داشت، در این حالت باید فیبوناچی اصلاحی را از پایین به بالا بکشید. همچنین از نمودار ساده برای رسم فیبوناچی استفاده کنید و نه نمودار لگاریتمی.

تایم فریم‌ها در تحلیل تکنیکال

تایم فریم ها نیز در تحلیل تکنیکال بسیار اهمیت دارند. بنابراین در آموزش فیبوناچی باید با تایم فریم ها به خوبی آشنا شوید. در واقع یکی از دلایلی که بسیار از اوقات باعث عدم موفقیت سرمایه گذاران در بورس می شود، همین تخمین نادرست تایم فریم ها است. شما باید تایم فریم را با توجه به میزان زمانی که برای تحلیل نیاز دارید، انتخاب کنید. در واقع تایم فریم باید به گونه ای انتخاب شود که سیگنال‌های مورد نیاز را به تحلیل گر بدهد. یعنی نباید آنقدر تایم فریم طولانی انتخاب شود که حوصله تحلیل گر را سر ببرد و از سوی دیگر نباید آنقدر کوتاه باشد که نتوان سیگنال های مورد نیاز برای تحلیل را از آن به دست آورد.

خرید و فروش سهم پس از رسیدن قیمت سهم به نقطه فیبوناچی

متاسفانه بسیاری از تحلیلگران تازه کار پس از رسیدن قیمت سهم به نقطه فیبوناچی، اقدام به فروش یا خرید سهم می کنند که این کار سبب شکست و ضرر می شود. بنابراین یکی از نکات بسیار مهم در آموزش فیبوناچی این موضوع است که وقتی قیمت هر سهم به سطح فیبوناچی می رسد، این دلیلی برای افت یا رشد قیمت سهم نمی باشد و امکان شکستن قیمت سهم نیز وجود دارد. بنابراین حتما باید در این کار تجربه کافی را بدست آورده و سپس با استفاده از تحلیل تکنیکال، خرید و فروش سهام را انجام داد. محدوده‌های فیبوناچی تنها به ما میگوید که با احتمال زیاد ممکن است روند عوض شود. توجه کنید به کلید واژه های “احتمال” و “ممکن” که روشن میسازد هیچ قطعیتی وجود ندارد.

تعیین سود و زیان در بورس با آموزش فیبوناچی

پس از یادگیری و آموزش فیبوناچی، حال باید یاد بگیرید تا با استفاده از آموزش Fibonacci، میزان حد سود و زیان را تخمین بزنید. بسیاری از افراد مشغول در بورس و تحلیلگران معتقدند که خطوط فیبوناچی بیشتر برای تعیین حد سود استفاده می شود. اما باید گفت که برای حد ضرر نیز می توان از فیبوناچی استفاده کرد. البته برای تحلیل هر چه بهتر، بهتر است در کنار فیبوناچی از کندل استیک های ژاپنی استفاده کرد و این دو روش را با هم ادغام نمود.

نحوه رسم خطوط فیبوناچی

• همانگونه که گفته شد، فیبوناچی اصلاحی یکی از ساده ترین و معمولی ترین روش های استفاده شده در تحلیل فیبوناچی است که مورد استفاده قرار می گیرد. برای رسم این نمودار، باید نقاط را به هم متصل نمود تا نمودار فیبوناچی اصلاحی کامل شود. مثلا به طور مثال، زمانی که روند نمودار و قیمت ها صعودی است، می توان این نقاط را به هم متصل نمود.
• در فیبوناچی گسترشی، با نقاط بیش از 100 درصد هر موج، می توان هدف های قیمتی جلوتر را پیش بینی کرد. برای رسم این نمودار، باید از درصدهای بالای 100 استفاده کرد و نقاط را به هم متصل نمود تا بتوان از این اطلاعات برای تحلیل تکنیکال استفاده نمود.

چه زمانی باید از فیبوناچی در تحلیل تکنیکال استفاده شود؟

با توجه به اینکه علاوه بر فیبوناچی، مدل های دیگری نیز برای تحلیل سطوح بازگشتی فیبوناچی در تحلیل تکنیکال در بورس وجود دارند، این سوال پیش می‌آید که کی و کجا باید از مدل فیبوناچی در تحلیل تکنیکال استفاده شود. زمانی که شما نیاز به نقطه مناسب برای ورود دارید، باید برای جلوگیری از هرگونه ضرر و زیان احتمالی از این روش استفاده کنید. زیرا برخی از معامله گران برای شناسایی یک نقطه مناسب و خوب برای سطح خرید یا فروش و تعیین میزان حد ضرر، با مشکلاتی مواجه هستند. در نتیجه در صورت عدم شناخت مناسب و عدم محاسبه دقیق قیمت، نه تنها معامله سودی نخواهد کرد بلکه احتمال ضرر و اشتباه نیز در این بین وجود دارد. این مسائل، از مهمترین دلایل استفاده از فیبوناچی در تحلیل تکنیکال بورس هستند که به کمک معامله گران بورس می آید. تعیین مناسب این نقاط و سطوح، علاوه بر اینکه برای هر معامله گری مفید هستند، بلکه کمک می کنند تا معامله گران روزانه در بازارهای مختلفی موفق شوند و بتوانند زودتر از افراد دیگر نقاط برگشتی را پیدا کنند. بنابراین شما همیشه میتوانید از فیبوناچی در تحلیل تکنیکال استفاده کنید اما همیشه نباید به آن عمل کنید! این ابزار فقط یک ابزار هشدار دهنده است که شما را زودتر از بقیه از احتمال تغییر روند آگاه کند.

آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.

تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.

فیبوناچی کیست؟

لئوناردو بوناچی – که با نام لئوناردو فیبوناچی نیز شناخته می‌شود – ریاضیدان ایتالیایی قرن دوازدم میلادی بود. او به عنوان مستعدترین ریاضیدان جهان غرب در زمان خود، و یکی از برترین ریاضیدانان تاریخ شناخته می‌شود. در دوره تحلیل تکنیکال با این ریاضی دان بیشتر آشنا خواهید شد.

با وجود اینکه فیبوناچی، خود سری‌ای که اکنون با نام سری فیبوناچی شناخته می‌شود را ایجاد نکرد، اما قطعا این فیبوناچی بود که این پدیده را در کتاب Liber Abaci خود به جهان غرب معرفی نمود.

تصاعد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

مهمترین سطوح فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

علت محبوبیت تحلیل فیبوناچی در معاملات

• سطوح فیبوناچی اعداد هندسی هستند، بنابراین سطوح گسترش (extension) و اصلاحی (retracement) پس از رسم چشم‌نواز به نظر می‌رسند.
• سطوح فیبوناچی نقاط مرجع ملموسی را فراهم می‌کنند، بنابراین در صورت استفادۀ درست، از انتزاعی شدن موضوع جلوگیری می‌کنند.
• سطوح گسترش و اصلاحی فیبوناچی سطوح نامرئی حمایت و مقاومت محسوب می‌شوند.

تفاوت بین سطوح گسترش (extension) و اصلاحی (retracement)

سطوح اصلاحی فیبوناچی، نمایانگر سطوح کمتر از ۱۰۰% یک موج قیمتی هستند، در حالی که سطوح گسترش، سطوح بالاتر از ۱۰۰ درصد را نیز به نمایش می‌گذارند.

سطوح فیبوناچی به عنوان سطوح حمایتی و مقاومتی مورد استفاده قرار می‌گیرند، از این سطوح به عنوان ابزاری برای مشخص کردن هدف قیمتی نیز می توان استفاده کرد.

محدودیت‌های استفاده از اعداد و سطوح فیبوناچی

استفاده از فیبوناچی‌ها مسئله‌ای ذهنی می‌باشد زیرا که ‌معامله‌گر باید مقادیر بالا یا پایین در نمودار را خودشان انتخاب کنند.

مقادیر بالا (Highs) و پایین (Lowes) انتخاب شده توسط ‌معامله‌گر می‌تواند نتایجی که او به‌دست می‌آورد را تحت تأثیر قرار دهد.

اختلاف‌نظر دیگری که در مورد اعداد فیبوناچی و روش‌های ‌معامله‌گری با ‌آن‌ها وجود دارد این است که تعداد سطوح بسیار زیادی در آن وجود دارد که بازار می‌تواند در نزدیکی هر یک از ‌آن‌ها دچار بازگشت قیمتی شود، که موجب می‌شود این اندیکاتور به‌عنوان اندیکاتوری که می‌توان پس از رخ دادن حرکات قیمتی از آن استفاده کرد، در نظر گرفته شود.

مشکل اصلی اینجا است که حدس زدن و پیدا کردن عددی که سطح قیمتی در آن در حال حاضر و یا در آیندهٔ بازار مهم خواهد بود، سخت می‌باشد.

معنای اعداد و خطوط فیبوناچی

برخی ‌معامله‌گران باور دارند که اعداد فیبوناچی نقشی مهم در بازارهای مالی ایفا می‌کنند. توالی اعداد فیبوناچی می‌تواند به‌منظور ایجاد نسبت‌ها و یا درصدهایی که ‌معامله‌گران از ‌آن‌ها استفاده می‌کنند، استفاده شود.

این سطوح شامل این اعداد می‌باشند: ۲۳٫۶ درصد، ۳۸٫۲ درصد، ۵۰ درصد، ۶۱٫۸ درصد، ۷۸٫۶ درصد، ۱۰۰ درصد، ۱۶۱٫۸ درصد، ۲۶۱٫۸ درصد و ۴۲۳٫۶ درصد. این درصدها با استفاده از تکنیک‌های مختلفی در نمودار اعمال می‌شوند:

1. فیبوناچی بازگشتی (Fibonacci retracements) خط‌های افقی هستند که بر روی نمودار به نمایش درمی‌آیند و سطوح مقاومت و حمایت را نشان می‌دهند.
2. فیبوناچی گسترشی (Fibonacci extensions) خط‌های افقی هستند که سطوحی که قیمت در یک روند صعودی می‌تواند به ‌آن‌ها برسد را مشخص می‌کند.
3. قوس‌های فیبوناچی (Fibonacci Arcs) شکل‌های شبیه قطب‌نما هستند که ناشی از یک سطح قیمتی بالا و یا پایین می‌باشند و نشان‌دهندهٔ محدوده‌های مقاومت و حمایت هستند.
4. فن‌های فیبوناچی (Fibonacci Fans) فن‌های فیبوناچی، شکل‌هایی مورب هستند که توسط سطوح بالا و یا پایینی قیمت ساخته می‌شوند و نشان‌دهندهٔ محدوده‌های حمایت و مقاومت هستند.
5. مناطق زمانی فیبوناچی (Fibonacci Time zones): خطوطی عمودی هستند که به سمت آیندهٔ قیمت حرکت کردند و به‌منظور پیش‌بینی زمان رخ دادن یک حرکت قوی در قیمت طراحی شده‌اند.

فیبوناچی‌های برگشتی (Fibonacci Retracements)

فیبوناچی‌های برگشتی (Fibonacci Retracements) معمول‌ترین نوع توالی‌های فیبوناچی در تحلیل‌های تکنیکال به‌شمار می‌روند.

در طی یک روند، فیبوناچی‌های برگشتی می‌توانند برای تشخیص میزان عمق پولبک قیمتی صورت گرفته استفاده شوند.

موج‌های انگیزشی (Impulse waves)، موج‌های بزرگتر قیمت در جهت روند هستند در حالی که پولبک‌های قیمتی، موج‌های کوچک‌تری هستند که مابین ‌آن‌ها و برخلاف جهت روند اصلی رخ می‌دهند.

از آنجایی که ‌آن‌ها موج‌های کوچک‌تر هستند، ‌به‌میزان درصدی از موج‌های بزرگ‌تر حرکت خواهند کرد. ‌معامله‌گران در زمان وقوع پولبک‌ها به‌سطوح فیبوناچی بین ۲۳٫۶ درصد تا ۷۸٫۶ درصد نگاه می‌کنند.

اگر قیمت در نزدیک یکی از این سطوح متوقف سطوح بازگشتی فیبوناچی در تحلیل تکنیکال شده و دوباره حرکت به سمت بالای خود را از سر بگیرد، یک ‌معامله‌گر ممکن است وارد معامله‌ای در جهت روند اصلی شود.

سطوح فیبوناچی می‌توانند به‌عنوان راهنمایی برای یافتن محل ورود به معامله استفاده شوند. هرچند باید در نظر داشته باشید که حرکات قیمتی باید پیش از ورود به معامله براساس سطوح فیبوناچی مورد تأیید قرار بگیرد.

هیچ ‌معامله‌گری تا پیش از واکنش قیمت، نمی‌داند که کدام سطح قیمتی فیبوناچی باعث توقف روند خواهد شد، بنابراین باید ‌صبر کرد و سطوح قیمتی را رصد کرد تا بتوانند در فرصتی مناسب وارد معامله شوند.

سطوح اصلاح فیبوناچی (Fibonacci Retracement) مجموعه خطوط افقی هستند که نشان می‌دهند در چه موقعیتی حمایت و مقاومت رخ می‌دهد. این سطوح بر اساس اعداد فیبوناچی رسم می‌شوند.

بدین صورت که هر سطح با یک درصد مشخص می‌شود. این درصدها نسبت به یک قیمت اولیه مشخص می‌شوند. سطوح فیبوناچی اصلاحی ۲۳٫۶ درصد، ۳۸٫۲ درصد، ۶۱٫۸ درصد و ۷۸٫۶ درصد هستند. البته از ۵۰ درصد نیز استفاده می‌شود که به طور رسمی نسبت فیبوناچی نیست.

این سطوح اصلاح نسبت به نقاط سقف و کف نمودار محاسبه می‌شود. بدین منظور، پنج خط ترسیم می‌شود: خط اول در ۱۰۰ درصد (بالاترین نقطه نمودار)، خط دوم در ۶۱٫۸ درصد، خط سوم در ۵۰ درصد، خط چهارم در ۳۸٫۲ درصد و و خط آخر در ۰ درصد (پایین‌ترین نقطه نمودار).

طبق این تحلیل، پس از یک حرکت قیمتی قابل توجه بالا به پایین یا برعکس، سطح حمایت و مقاومت جدید اغلب در این خطوط واقع شده یا در نزدیکی آن‌ها قرار دارد.

کمان فیبوناچی

کمان‌های فیبوناچی (Fibonacci Arc) نقاط حمایت و مقاومت بالقوه را نشان می‌دهند. کمان‌ها هم به قیمت و هم زمان بستگی دارند، به طوری که هرچه کمان‌ها عریض‌تر شوند، خط پایه طولانی‌تر می‌شود و هرچه کمان نازک شود، خط پایه کوتاه‌تر است.

کمان‌های فیبوناچی به طور معمول برای اتصال دو نقطه قابل توجه قیمتی، مانند نوسان استفاده می‌شود.

یافتن سقف و کف نمودار، اولین قدم برای تشکیل کمان‌های فیبوناچی است. در ادامه، با یک حرکت پرگاری، سه خط منحنی با فاصله ۳۸٫۲ درصد، ۵۰ درصد و ۶۱٫۸ درصد از نقطه مورد نظر ترسیم می‌شوند.

این خطوط سطح حمایت و مقاومت و همچنین محدوده معاملات را پیش‌بینی می‌کنند. البته سطوح دیگری را نیز می‌توان رسم کرد.

بادبزن فیبوناچی

بادبزن‌ فیبوناچی (Fibonacci Fan) مجموعه‌ای از خطوط روندها است که با استفاده از سطوح اصلاح فیبوناچی رسم می‌شود. برای رسم این خطوط، تحلیلگر یک روند صعودی را ترسیم می‌کند که معمولاً قیمت‌های پایین و بالای سهم را در یک دوره زمانی مشخص پوشش می‌دهد.

برای رسیدن به سطوح اصلاح، تحلیلگر اختلاف قیمت را در قیمت کف و سقف با نسبت‌های تعیین شده توسط سری فیبوناچی (معمولاً ۲۳٫۶ درصد، ۳۸٫۲ درصد، ۵۰ درصد و ۶۱٫۸ درصد) تقسیم می‌کند.

خطوطی که با اتصال نقطه شروع خط روند پایه و هر سطح اصلاح شده ایجاد می‌شوند، بادبزن فیبوناچی را تشکیل می‌دهند.

تحلیلگران از خطوط بادبزن فیبوناچی برای پیش‌بینی نقاط اصلی مقاومت یا حمایتی استفاده می‌کنند که انتظار می رود روند قیمت‌ها معکوس شود.

هنگامی که یک معامله‌گر الگوها را در نمودار مشخص کرد، می‌تواند از این الگوهای برای پیش‌بینی حرکت آینده قیمت و سطح حمایت و مقاومت در آینده استفاده کند. تحلیلگران از پیش‌بینی‌ها برای زمان انجام معاملات خود استفاده می‌کنند.

نواحی زمانی فیبوناچی

نواحی زمانی خطوطی عمودی هستند که مناطق بالقوه‌ای را نشان می‌دهند که در آن‌ها نوسان زیاد، کم یا معکوس رخ می‌دهد. نواحی زمانی یک شاخص تکنیکال مبتنی بر زمان است. شاخص معمولاً با نوسان زیاد یا پایین نوسان در نمودار شروع می شود.

نواحی زمانی نسبت به زمان اولیه انتخاب می‌شوند. فرض کنید تاریخ شروع اول اردیبهشت انتخاب شده باشد، این تاریخ را (۰) قرار می‌دهیم. اولین خط عمودی نواحی زمانیدر روز معاملاتی بعدی (۱) ظاهر می‌شود، خط بعدی دو روز بعد (۲)، سپس سه روز بعد (۳)، سپس پنج روز بعد (۵)، سپس هشت روز بعد (۸) و… .

کاربرد ابزار فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

هنگامی که از ابزار فیبوناچی در تحلیل تکنیکال استفاده می‌شود، معمولاً نسبت طلایی با سه درصدِ ۳۸٫۲ درصد، ۵۰ درصد و ۶۱٫۸ درصد تفسیر می‌شود.

با این حال، در صورت لزوم می‌توان از ضرایب بیشتری نیز استفاده کرد؛ مانند ۲۳٫۶ درصد، ۱۶۱٫۸ درصد، ۴۲۳ درصد و غیره. علاوه بر این، چهار روش وجود دارد که می‌توان دنباله فیبوناچی را روی نمودارها اعمال کرد: اصلاح‌ها، کمان‌ها، پروانه‌‌ها و مناطق زمانی.

با وجود این، بسته به نمودار مورد استفاده، ممکن است همه این روش‌ها قابل اعمال نباشند. خطوط ایجاد شده توسط این ابزار فیبوناچی تغییر روند در زمان نزدیک شدن قیمت‌ها را نشان می‌دهند.

اغلب تحلیلگران معتقدند که در صورت استفاده صحیح از ابزار فیبوناچی خواهند توانست رفتار بازار را در ۷۰ درصد موارد با موفقیت پیش‌بینی کنند، به ویژه وقتی که در پی پیش‌بینی قیمت خاصی باشند.

برخی دیگر نیز معتقدند که محاسبات مربوط به این ابزارها بسیار زیاد و زمان‌بر و استفاده از آن‌ها دشوار است. شاید بزرگ‌ترین عیب روش فیبوناچی پیچیدگی نتایج برای مطالعه و متعاقباً عدم توانایی بسیاری از معامله‌گران در درک واقعی آن‌ها باشد.

به عبارت دیگر، معامله‌گران نباید روی سطح فیبوناچی به عنوان سطح حمایت و مقاومت اجباری تکیه کنند. در واقع، آن‌ها می‌توانند سطوح حمایت روانی را مانند سایر روش‌های تحلیل نمودار بررسی کنند.

بنابراین، سطوح فیبوناچی قاب‌ها و پنجره‌هایی هستند که تحلیلگران از آن زاویه نمودارها را بررسی می‌کنند. این قاب هیچ چیزی را پیش‌بینی نمی‌کند و تأثیری در معاملات ندارد، اما بر تصمیمات معاملاتی هزاران معامله‌گر مؤثر است.

ابزار فیبوناچی روش‌هایی جادویی نیستند، بلکه تنها به بهبود عدم قطعیت تحلیل‌ها کمک می‌کنند. بنابراین، نباید ابزار فیبوناچی را مبنایی برای تصمیمات معاملاتی در نظر گرفت.

البته هنگامی که این ابزار توسط تعداد زیادی از تحلیلگران استفاده می‌شود، خود فیبوناچی می‌تواند یک عامل بسیار مهم در تأثیرگذاری بر بازار باشد. اغلب اوقات، فیبوناچی به دلیل اثر متوالی ناشی از تعدد معامله‌گران موجب ایجاد سطوح حمایت و مقاومت مصنوعی می‌شود.

ریتریسمنت زمانی داخلی ret

در تحلیل قیمتی هرگاه قصد داشتیم اصلاح قیمتی را بررسی کنیم از فیبوناچی ریتریسمنت استفاده می‌کردیم برای تحلیل زمان نیز از ریتریسمنت زمانی استفاده می‌کنیم.

بدین منظور اگر مثلاً در تصویر زیر بخواهیم بدانیم در چه درصدی از زمان BC توانسته است AB را اصلاح کند بر روی فیبوناچی زمانی دونقطه‌ای (ریتریسمنت) کلیک کرده و دونقطه A و B را انتخاب می‌کنیم

این ریتریسمنت برای نسبت‌های زیر صد کاربرد دارد مثلاً در تصویر زیر که شاخص کل بورس ایران را نشان می‌دهد اگر در موج ۱ ریتریس زمانی رسم کنیم، می‌بینیم که در ۰٫۶۱۸ فیبوناچی زمانی هنوز نتوانسته است ۰٫۳۸۲ قیمت سهم را اصلاح کند؛

بنابراین مشخص است در آن دوره قدرت فروش بسیار کم‌تر از خرید بوده است و همان‌طور که مشاهده می‌کنید بعدازآن موج ۳ بزرگ خودنمایی کرده است.

ریتریسمنت زمانی خارجیExtention

برای استفاده از این ابزار نیز از همان فیبوناچی دونقطه‌ای استفاده می‌کنیم (سقف-کف یا کف-سقف) با این تفاوت که نسبت‌های زمانی ۱۰۰ و ۱۶۱٫۸ درصد برای ما مهم هستند.

هم‌چنین این ابزار وقتی به‌عنوان EXT کاربرد پیدا می‌کند که بازار کف یا سقف جدیدی تشکیل دهد. مثلاً در تصویر زیر می‌بینید که اکتنشن زمانی AB به چه زیبایی در زمان‌های ۱۰۰-۱۶۱٫۸ و ۲۶۱٫۸ درصد به ترتیب سقف، کف و سقف تشکیل داده است.

نسبت‌های زمانی (TCR:time cycle ratio)

این ابزار هم مانند ریتریسمنت و اکستنشن است یعنی از دونقطه برای رسم استفاده می‌شود با این تفاوت که از دو کف یا دو سقف برای پیدا کردن نقطه اکسترمم بعدی استفاده می‌کنند.

برای مثال از دو سقف برای به دست آوردن زمان کف‌ها و سقف‌های بعدی استفاده‌شده است.

پروجکشن زمانی ATP

این ابزار مانند ابزار پروجکشن قیمتی می‌باشد. از سه پیوت (کف-سقف-کف) یا (سقف-کف-سقف) برای به دست آوردن زمان ماژور بعدی استفاده می‌کنیم. یکی از کاربردهای مهم این ابزار مشخص کردن زمان پایان الگوهای هارمونیک می‌باشد.

مثلاً در تصویر زیر با استفاده از ابزار پروجکشن زمانی در نقاط A-B-C کف بعدی دقیقاً در زمان ۱۰۰ پروجکشن اتفاق افتاده است و هم‌چنین در ۱۶۱٫۸ و ۲۶۱٫۸ درصد نمودار واکنش‌های جالبی را داشته است.

چگونه سطوح اصلاحی و گسترش فیبوناچی را میتوان از طریق تصاعد فوق محاسبه کرد؟

به طور مثال : (حدوداً) ۳۴/۵۵ = ۰٫۶۱۸

به طور مثال: ۸۹/۵۵ = ۱٫۶۱۸٫ که به آن «نسبت طلایی» گفته می‌شود.

به عنوان مثال: ۵۵/۱۴۴ = ۰٫۳۸۲)

به طور مثال: (حدوداً) ۳۴/۱۴۴ = ۰٫۲۳۶

آیا فیبوناچی بهترین روش برای تحلیل تکنیکال است؟

در صورت استفاده مناسب و صحیح و به‌جا از این ابزار، اغلب اوقات رفتار کلی بازار یا به طور خاص یک تک سهم مورد بررسی را می‌توان تشخیص داد و حتی قیمت‌های خاصی را هم پیش‌بینی کرد.